1. 1. تابع گرایش هایی هستند که موازنه عملکرد قیمتی آن ها را با کالاهای صنعتی بهبود می بخشد. یا گرایش هایی هستند که موازنه عملکرد قیمتی آن ها را با کالاهای صنعتی بهبود می بخشد.

1. 1. 1. مواردی که از سوی صنایعی که سود بالایی دارند تولید می شود در حالت دوم اگر پیشرفت باعث افزایش رقابت بین صنایع تولید کننده کالاهای جایگزین و سبب کاهش قیمت یا بهبود عملکرد قیمتی شود ، این کالاهای جایگزین سریعا وارد عمل می شوند تحلیل چنین گرایشاتی می تواند در تصمیم گیری در مورد این امر که آیا لازم است صنعت از طریق استراتژیک مانع از گسترش محصول جایگزین شود یا به عنوان یک عامل کلیدی به طرح یک استراتژی برای آن بپردازد مفید واقع شود .

      ( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

توان چانه زنی خریداران– خریداران با تلاش جهت کاهش قیمت با صنعت رقابت می کنند و همواره سعی دارند محصولی که دریافت می کنند از کیفیت بهتری برخوردار باشدو یا خدمات بیشتری با آن دریافت کنند. آن ها همچنین شرکت های رقیب را علیه یکدیگر بر می انگیزند که همه این موارد سود دهی صنعت را کاهش می دهد .توان هر گروه از مشتریان مهم یک صنعت بستگی به ویژگی های موقعیتی آن مشتری در بازار و همین طور اهمیت نسبی خرید های او از صنعت در مقایسه با کل فعالیت های آن دارد. اگر شرایط زیر فراهم آید گروه خریدار توان بالایی برخوردار خواهد بود :
1-اگر حجم خرید خریداران بالا و متناسب با فروش فروشنده باشد.
2-اگر محصولاتی که از صنعت خریداری می شود بخش عمده ای از هزینه ها یا خرید های مشتری را شامل شود.
3-اگر محصولاتی که خریداری می شود استاندارد یا فاقد تمایز و تنوع باشد.
4-اگر خریدار با تغییرات هزینه کمی روبرو باشد.
5-اگر خریدار سود پایینی کسب کند.
6-اگر خریداران موجب تهدید قابل اعتنایی از ادغام رو به عقب شوند.
7-اگر خریدار اطلاعات کامل داشته باشد
توان چانه زنی تامین کنندگان– تامین کنندگان می توانند توان چانه زنی خود را به شرکت های درون صنعت تحمیل کنند. آن ها معمولا این کار را از طریق تهدید به افزایش قیمت یا کاهش کیفیت کالای خریداری شده و خدمات انجام می دهند.تامین کنندگان می توانند سود آوری صنعتی که قادر به جبران افزایش هزینه های ایجاد شده با قیمت کالاهای خود نیست را از میان ببرند.
اگر گروه تامین کنندگان در کنترل چند شرکت معدود باشد و نسبت به صنعتی که به آن می فروشد متمرکز باشد.هرچه خریداران محصولات یک تامین کننده پراکنده تر باشند تاثیر گذاری تامین کننده در قیمت کیفیت و شرایط بیشتر خواهد بود.
اگر شرکت مجبور نباشد برای فروش محصول خود به صنعت با دیگر محصولات جایگزین رقابت کند. اگر تامین کننده با محصولات جایگزین رقابت کند ، می توان قدرت و تاثیر آن ها را تحت کنترل در آورد.
اگر صنعت مشتری مهمی برای تامین کننده نباشد. وقتی تامین کننده محصولات خود را به چندین صنعت بفروشد و هیچ کدام از این صنایع سهم قابل توجهی از خرید را در اختیار نداشته باشد احتمال اعمال قدرت از جانب تامین کننده وجود دارد. اگر محصول تامین کننده درون داد مهمی برای کسب و کار خریدار به شمار آید. در این حالت محصول گروه تامین کننده نقش مهمی در موفقیت خریدار در زمینه های تولید و کیفیت ایفا می کند که این به نوبه خود باعث افزایش توان تامین کننده می شود.
اگر محصول گروه تامین کننده دارای تمایز و تنوع باشد و یا به ایجاد هزینه های جابجایی منجر شود. تمایز محصول یا هزینه های جابجایی که خریدار با آن روبرو است سبب می شوند که او نتواند شرکت های تامین کننده را علیه یکدیگر به بازی بگیرد. اگر تامین کننده به هزینه های جابجایی باشد ، نتیجه بر عکس خواهد بود.
اگر تامین کننده باعث ایجاد گونه ای تهدید حتمی برای ادغام رو به جلو باشد. وجود چنین حالتی مانع بهبود شرایط خرید به واسطه توان صنعت می شود ( مجیدی و مهر پویا، 1391،صص73-41).
بنگاه پس از تشخیص این پنج نیرو ، بازار را در جاهایی که این نیروها ضعیف هستند ، توسعه می دهد. بنگاه درباره انتخاب استراتژی های مختلف اقدام به تصمیم گیری می کند. انتخاب از میان سه استراتژی (استراتژی عمومی رقابت^[77] ) صورت می گیرد : 1) رهبری هزینه ^[78]که در این حالت ، بنگاه محصول را با قیمت پایین تری در مقایسه با رقبا عرضه می کند.2) تمایز^[79] که در این حالت ، بنگاه محصول متفاوت را (کیفیت و کارایی بیشتر ) در قیمت متفاوت عرضه می کند.3) تمرکز ، در این حالت ، بنگاه یکی از دو استراتژی قبلی را دنبال می کند ، اما بر بخش محدودی از بازار تمرکز می کند . هنگامی که بنگاه تصمیم بگیرد که استراتژی هزینه ( استراتژی تمایز ) را در بخش محدودی از بازار دنبال کند ، تمرکز هزینه ( تمرکز تمایز ) مطرح خواهد بود. پورتر معتقد است که قیمت پایین یا تمایز محصول ، موفقیت استراتژی را تضمین نمی کند مگر اینکه ارزش برای مشتری ایجاد شود. پورتر در سال 1985 در تکمیل استراتژی خود به بیان زنجیره ارزش^[80] پرداخت. وی زنجیره ارزش را ارزش خلق شده از سوی بنگاه در مقایسه با صنعت و محیط رقابتی اش تعریف می کند. بر اساس دیدگاه پورتر ، هر بنگاه مجموعه ای از فعالیت هاست و بنگاه این فعالیت ها را برای طراحی ، تولید ، بازاریابی ، تحویل و پشتیبانی محصول انجام می دهد.شکل شماره( 2-2 )، زنجیره ارزش پورتر را نشان می دهد.پورتر مدل زنجیره ارزش را به عنوان ابزاری برای تحلیل این که کدام فعالیت ها بر مزیت رقابتی موثرند ، توسعه داد ( راسخی ، 1387، ص40 ). شکل 2ـ2 زنجیره ارزش پورتر را نشان می­دهد.
شکل (2-2) زنجیره ارزش پورتر ( اعرابی ، 1390، ص 108 )
دیدگاه منبع مدار– یک سازمان ترکیبی از منابع می باشد. مهم ترین کارکرد مدیریت جذب و پیشبرد منابع به شیوه ای است که سازمان به مزیت های رقابتی پایدار و عملکرد مطلوب دست یابد. دیدگاه مبتنی بر منابع شرکت در راابطه با توسعه استراتژی می باشد که در سال های اخیر مقبولیت گسترده ای را بدست آورده است.در واقع منشأ این دیدگاه به کار نظریه پردازان اولیه مدیریت استراتژيک باز می گردد. بر اساس دیدگاه مبتنی بر منابع یک سازمان مجموعه و ترکیبی از منابع می باشد که در چند گروه کلی قرار می گیرد:1)منابع مالی؛شامل همه منابع پولی که شرکت می تواند ازآن ها بهره برداری کند. 2)منابع فیزیکی از فبیل ماشین آلات، تجهیزات، مکان جغرافیایی و دسترسی به مواد خام .3)منابع انسانی؛که به مهارت ها،سابقه،و آموزش افراد سازمان مربوط می شود.4) منابع دانش و یادگیریکه به رقابت پذیری و نوآوربودن شرکت کمک می کند.5)منابع عمومی سازمان،که در بر گیرنده طیفی از عوامل و مشخصه های مربوط به هر سازمان می باشد. ساختار رسمی گزارش دهی، روش های مدیریت، سیستم های برنامه ریزی داخلی، فرهنگ سازمانی، شهرت سازمانی، روابط درون سازمانی و نیز ارتباط با ذی نفعان خارجی نمونه هایی از منابع عمومی به شمار می آیند. در واقع که محیط خارجی به سرعت هرچه تمام تر در حال تغییر و پیشرفت است،تنها رویکردهای داخلی مانند رویکرد منبع محور می تواند مبنای ثابت و پایداری را در اخذ تصمیم های استراتژیک فراهم نماید. بارنی مجموعه این مدل را vrio نامگذاری نموده است. چهارچوب vrio،دیدگاه نظریه منبع محور به منظور کسب مزیت رقابتی پایدار ارائه می نماید.(اعرابی ،1390،ص16-17)
چهارچوب vrio- چهارچوب vrio می تواند برای تجزیه و تحلیل منابع سازمان مورد استفاده قرار گیرد .سازمان ها به کمک این چهارچوب می کوشند منابع خود را به عنوان منبع قابلیت های محوری پایدار توسعه دهند. در این مدل وضعیت منابع سازمان از جهت میزان ارزشمندی^[81] کمیابی^[82] میزان تقلید پذیری ^[83]و حمایت^[84] و استفاده شرکت و سازمان از آن منابع بررسی می گردد.
ارزش– منبع متعلق به یک شرکت در صورتی ارزشمند می باشد که امکان بهره گیری از فرصت هایا خنثی کردن تهدیدات را برای سازمان فراهم آورد(اعرابی،1390،ص17)سازمان ها یا از طریق کاهش هزینه های محصول/خدمت و یا از طریق متمایز کردن محصول /خدمت خلق ارزش می کنند. به این ترتیب هدف نهایی هر مدیر منابع انسانی این است که از طریق کارکرد منابع انسانی خلق ارزش کند. نخستین پرسشی که یک مدیر انسانی باید راجع به آن صحبت کند این است که چگونه کارکرد منابع انسانی می تواند به کاهش هزینه ها یا افزایش درآمد یا نیل به اهداف کمک کند.(حاجی پور،1388،ص88)
کمیابی – چنان چه تعداد کمی از شرکت ها آن منبع را در اختیارر داشته باشند و سازمان نیز ارزش منبع آگاه باشد،در آن صورت شرایط کسب مزیت رقابتی برای شرکت فراهم خواهد بود.(اعرابی،1390،ص17)ارزش ایجاد شده توسط منابع انسانی سازمان،ملاکی لازم برای مزیت است اما کافی نیست. اگر همان ویژگی منابع انسانی در بسیاری از سازمان های رقیب نیز یافت شود می شود.آن ویژگی نمی تواند منبع قابلیت های محوری پایدار برای هیچ کدام از آن دو باشد. آن دسته از ویژگی های منابع انسانی که ارزشمند اما رایج هستند برابری رقابت ایجاد می کنند،با تاکید بر اینکه سازمان به علت اینکه فاقد آن ویژگی است دارای نقطه ضعف رقابتی مهمی است. بنابراین یک مدیر منابع انسانی باید بررسی کند که چگونه ویژگیهای کمیاب منابع انسانی سازمان را برای کسب قابلیت های محوری توسعه داده وآنها بهره ببرد.(حاجی پور،مومنی،1387، صص89-88)
تقلید پذیری– اگر امکان کپی براداری یا جایگزینی آن منبع با منبع دیگر وجود نداشته باشد ،شرکت می تواند به مزیت رقابتی پایدار دست یابد.ممزیت رقابت پایدار مزیتی است که تقلید و کپی برداری از آن توسط رقبا دشوار بوده و در یک دوره بلند مدت منجر به عملکرد بهینه ی سازمان خواهد شد.(اعرابی ،1390ص17)
حمایت و استفاده سازمان– برای اینکه یک ویژگی منابع انسانی سازمان،منشأ قابلیت محوری پایدار شود سازمان باید به گونه ای برنامه ریزی شود که بتواند از این منبع استفاده کند. در سازمان لازم است که فرایندهاوریه ها طوری در جای خود قرار گیرد که ویژگی های منابع انسانی اجازه یابند میوه مزیت بالقوه شان را به ثمر رسانند.حمایت و استفاده سازمانی از منابع دارای قابلیت با در نظر گرفتن رویه های منابع انسانی مورد توجه قرار می گیرد. مطالعات بر روی رویه های منابع انسانی و عملکرد سازمان به نظر چنین نشان می دهد که رویه های منابع انسانی زمانی که در فرایندی منسجم هستند بیشترین اثربخشی را دارند. رایت و اسنل (1991)چنین استدلال می کنند که مدیریت منابع انسانی راهبردی نیازمند فعالیت های راهبردی منابع انسانی و آن نیز مستلزم یکپارچگی افقی رویه های مختلف منابع انسانی به جای منفرد دیدن آنهاست. طبق این چهارچوب آن جنبه های منابع انسانی که ارزشی تولید نمی کنند تنها می توانند منشأ نقطه ضعف رقابتی باشند. این منابع یا فععالیت ها،آنهایی هستند که مدیران منابع انسانی باید از بکارگیری آن صرف نظر نمایند.جنبه هایی از منابع انسانی که ارزش ایجاد کنند اما کمیاب نیستند منشأ برابری رقابتی هستند. این منابع نباید بی فایده انگاشته شوند،ندانستن آنها منشأ نقطه ضعف رقابتی است اما چون سایر سازمان ها نیز از آنها برخوردارند نمی توانند در عرصه رقابت،مزیتی فراهم آورند.قابلیت های محوری موقت از منابعی سرچشمه می گیرند که تولید ارزش می کنند و کمیاب هم هستند اما به سادگی تقلید می شوند. اگر این منبع منشأ قابلیت های محوری باشد،سایر رقبا به زودی از آن الگوبرداری می کنند و به برابری رقابتی منجر خواهد شد. اما در همان برهه زمانی کوتاه می تواند مزیتی هرچند موقتی برای سازمان ایجاد کند. جنبه هایی از منابع انسانی که با ارزش،کمیاب و به سختی تقلید پذیر باشند می توانند منشأ قابلیت های محوری پایدار باشند اما تنها زمانی که سازمان به گونه ای سازماندهی شده باشد که بر این منابع سرمایه گذاری کند و از آن استفاده نماید، حمایت سازمان از آن منبع به این معنا است. (مومنی،1388،ص91-92)
2- 1-4) مدل الماس ملی
چهار گروه خصوصیات ملی در ایجاد مزیت رقابتی برای شرکت های یک کشور نقش دارند. این چهار خصیصه ” الماس ملی ” را تشکیل می دهند که در شکل (2-3) نشان داده شده است :
شکل 2ـ3 : مدل الماس ملی ( مدبرنیا ، 1386،ص17
اگر چهار عامل مشخص شده در شکل به صورتی موثر با هم ترکیب شوند می توانند موفقیت شرکت های موجود در یک کشور را در بازارهای بین المللی تضمین کنند
مناسب بودن عوامل تولید– در ساده ترین شکل عوامل تولید عبارتند از : زمین ، کار ، منابع طبیعی ، سرمایه و زیر ساختارها. عواملی که در داخل کشور ایجاد می گردند نسبت به آن هایی که به صورت طبیعی وجود دارند از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند.پنج عامل وجود دارند که عبارتند از منابع انسانی ، منابع فیزیکی ، منابع فنی و عملی ، منابع سرمایه ای و زیر ساختارها.
منابع انسانی– کیفیت نیروی کار موجود و مهارت های آن ها، سطوح دستمزد و اخلاق کاری ، منابع انسانی یک ملت را تشکیل می دهند.کشورهایی که دارای کارگر ارزان و فراوان هستند در تولید محصولاتی که نیاز به تعداد زیادی کارگر با مهارت های سطح پایین دارند ، دارای مزیت های مشخصی هستند از طرف دیگر این کشورها در تولید محصولاتی که نیاز به کارگران با مهارت بالا و بدون نظارت داشته باشند ، معمولا دارای عدم مزیت می باشند.
منابع فیزیکی – موجود بودن ، کمیت ، کیفیت و هزینه زمین ، آب ، معادن و سایر منابع طبیعی ، منابع فیزیکی یک کشور را تشکیل می دهند.این گروه از عوامل شامل اندازه و محل جغرافیایی کشور نیز می شوند زیرا نزدیکی به بازارها و منابع عرضه و هزینه های حمل و نقل جز عوامل راهبردی و مهم محسوب می شوند.
منابع فنی و علمی – وجود این عوامل معمولا تابعی از میزان امکانات تحقیقاتی و دانشگاهی در بخش دولتی و خصوصی است که در داخل کشور به فعالیت مشغول هستند .این عوامل برای موفقیت در تولید کالا و خدمات پیچیده و انجام بازرگانی در بازارهای پیشرفته مهم هستند.
منابع سرمایه ای– موجود بودن ، حجم ، هزینه و نوع سرمایه در دسترس صنایع در کشورها متفاوت است.نرخ پس انداز در یک کشور، نرخ بهره ، قوانین مالیاتی و کسر بودجه دولت بر روی این عوامل اثر می گذارند.
زیرساختار ها– شامل نظام بانکی ، نظام درمانی ، نظام حمل و نقل ، نظام ارتباطات و موجود بودن و هزینه استفاده از آن ها در یک کشور ، نرخ بهره ، قوانین مالیاتی و کسر بودجه دولت بر روی این عوامل اثر می گذارند.
شرایط تقاضا– ماهیت تقاضا در یک کشور برای خدمات و کالاهای یک شرکت یا صنعت مهم هستند ، زیرا آن ها ماهیت و نرخ پیشرفت و نوآوری شرکت را تعیین می کنند.سه ویژگی تقاضا برای کسب مزیت رقابتی مهم هستند که عبارتد از ترکیب تقاضا در یک کشور ، اندازه الگوی رشد تقاضا در کشور و ابزارهایی که توسط آن تقاضای کشور ، خدمات و کالاهای تولیدی را به بازارهای خارجی هدایت می کند.
ترکیب تقاضا در کشور – این عامل تعیین می کند که چگونه شرکت ها نیازهای خریداران را درک می کنند و به آن ها پاسخ می دهند. مزیت رقابتی وقتی حاصل می شود که تقاضا در یک کشور به شرکت های محلی ( در مقایسه با رقبای خارجی ) تصویر بهتری از نیازهای خریدارن ارائه کند.
اندازه و الگوی رشد بازار داخلی – اگر ترکیب تقاضای داخلی پیچیده و نشان دهنده تقاضای خارجی باشد ، این خصوصیات از اهمیت ویژه ای برخوردار است.در صورتی که تقاضای داخلی نشان دهنده تقاضای خارجی باشد و شرکت ها تنها خود را متعهد به تامین نیازهای بازار محلی ننمایند ، وجود برنامه ها و تسهیلات تولیدی بزرگ در رقابت جهانی یک مزیت می باشد.رشد سریع بازار محلی به شرکت ها انگیزه لازم برای سرمایه گذاری و احداث تسهیلات تولیدی بزرگ را می دهد.
هدایت تقاضای داخلی به خارج از کشور – ابزارهایی که توسط آن تقاضای داخلی کشور ، خدمات و کالاهای تولیدی را به بازارهای خارجی هدایت می نماید ، سومین جنبه شرط تقاضاست .موضوع مورد بررسی در این جا آن است که آیا افرادی که به خارج مسافرت می کنند ، در آنجا متقاضی کالاها و خدمات کشور خود هستند یا خیر.
صنایع وابسته و پشتیبانی – وجود صنایع رقابتی بین المللی در زمینه های وابسته یا جهت پشتیبانی مستقیم از سایر صنایع ، ممکن است به یک شرکت مزیت رقابتی اعطا کند. صنایع عرضه کننده محصولات رقابتی در سطح بین المللی داده های لازم را به صنایع مرتبط عرضه می کنند که می تواند از لحاظ نوآوری های مرتبط با فن آوری ، قیمت و کیفیت باعث افزایش توان رقابت بین المللی شود. وقتی که صنایع وابسته رقابتی در یک کشور وجود داشته باشد ، مزیت های مشابهی به وجود می آید . در این صورت فرصت ها جهت هماهنگی و سهیم شدن در فعالیت های زنجیره ارزش ایجاد می شود.
راهبرد ساختار وضع رقابتی شرکت – اختلافات بین سبک های مدیریتی ، مهارت های سازمانی ، دیدگاه های راهبردی و فشردگی رقابت داخلی برای شرکت هایی که در صنایع مختلف فعالیت می کنند ، مزیت و یا عدم مزیت هایی را ایجاد می کند و اهداف افراد و شرکت ها ، توسط محیط ملی شکل می گیرد و بر روی راهبردهای سازمانی اثر فراوانی می گذارد. بازارهای سرمایه و گرایشات به سمت سرمایه گذاری ها ، بخش هایی از محیط های ملی هستند که دارای اثر مهمی می باشند ( مدبرنیا ، 1386 ، صص 20-17).
بخش دوم:
سرمایه فکری
9
9
2ـ 2-1) مقدمه
بدون تردید عصر حاضر را می توان یکی از اعصاری دانست که از جهات گوناگون با سایر دوره ها متفاوت است.حرکت اقتصاد صنعتی به سوی اقتصاد دانش محور و کمرنگ شدن سرمایه های فیزیکی و مادی و اهمیت یافتن سرمایه های غیرمادی چون سرمایه های انسانی، دانشی، فکری، اجتماعی از جمله ویژگی های مهم این عصر است که بسیار بیشتر از سایر ویژگی ها توجه محققین را به خود جلب کرده است.در نظام اقتصادی کنونی اغلب منابع تولید ثروت در بخش های دانشی ومهارتی سازمان ها قرار گرفته و برخلاف دهه های گذشته که ماشین آلات ، تجهیزات و منابع مالی منبع اصلی تولید سرمایه و ثروت بیشتر به شمار می رفتند ، امروزه منابع دانشی مهارتی کارکنان و سرمایه های فکری در مقایسه با سایر منابع از نظر تولید ثروت اهمیت بیشتری یافته است.به همین دلیل است که دراکر (1999) اظهار می دارد که ما در حال ورود به عصری هستیم که در آن منابع اقتصادی اصلی دیگر سرمایه،منابع طبیعی و کار بیشتر نیست بلکه منبع اصلی اقتصادی ، دانش است و قرن بیست و یکم قرن اقتصاد دانشی است.نظریه پردازان علم مدیریت ، با شناخت انسان به عنوان عنصری پیچیده در سازمان، عامل انسانی را به عنوان مهم ترین عنصر برای حفظ موجودیت و بقای سازمان معرفی می نمایند و توجه روزافزونی به منابع انسانی نه تنها در نقش های سنتی آن بلکه در نقش مدرن آن در عصر فن آوری و اطلاعات معطوف داشته اند.نیروی انسانی ، به ویژه نیروی انسانی دانش آموخته ، ماهر و صاحب فکر و اندیشه، بزرگ ترین سرمایه یک کشور است.آنچه یک ملت را به سمت پیشرفت ، هدایت می کند منابع انسانی آن است.امروزه این واقعیت که سرمایه های مادی و فیزیکی به تنهایی نمی توانند موجب تسریع توسعه کشورها شوند.کاملا پذیرفته شده و تاکید بر سرمایه های انسانی توانا و متخصص بیشتر شده است.همچنین برای بهبود و اصلاح سازمان ها و بدنه اقتصاد نیز اخیرا تلاش های زیادی انجام شده است که بیشتر در زمینه توانمندسازی نیروی انسانی و اصلاح ساختار سازمان است.در این بین اخیرا سرمایه فکری در جهت دستیابی به هدف فوق مورد توجه قرار گرفته است و به صورت عامل مهمی برای بهبود عملکرد و سودآوری بلند مدت سازمان در اقتصاد مبتنی بر دانش اکثر سازمان ها درآمده است.نوناکا و تاکه اوچی^[85] متذکر شدند که جوامع آینده ، جوامع دانش محوری هستند که کسب و به کارگیری دانش، پایه رشد اقتصاد و تولید سرمایه بیشتر است. صنایع، در چنین جوامعی برای کسب مزیت رقابتی، بر عوامل تولید سنتی متکی نیستند بلکه بر مدیریت دانش و کاربرد آن تکیه دارند.این روند بر اهمیت قابلیت یادگیری سازمانی و چگونگی ایجاد مدیریت و ارزیابی سرمایه فکری تاکید دارد.
2ـ 2ـ 2) تعریف دارایی و تقسیم بندی آن
در بند 88 دستورالعمل خط مشی حسابداری برای ارزشیابی دارایی ها مقرر گردیده است که “دارایی، خدمات بالقوه یا منافع اقتصادی آتی تحت کنترل موسسه است که در نتیجه معاملات گذشته و یا سایر رویدادهای گذشته به وجود آمده است.” دارایی های موجود در سازمان به صورت زیر تقسیم بندی می شوند: ( رفیعی،1390،صص28-24)

فوریه ۲۰۱۰

فاز ۱۱ پارس جنوبی

CNPC چین

۴٫۷ میلیارد دلار

دسامبر ۲۰۱۱

میدان نفتی زاغه

Tatneft روسیه

۱ میلیارد دلار

منبع: (katzman, 2012, pp 53-56)

۳-۸- موقعیت ژئوپلیتیک ایران در صادرات و ترانزیت نفت و گاز

ایران با دارا بودن دومین ذخایر گاز طبیعی و چهارمین ذخایر نفت خام، یکی از غنی ترین کشورهای جهان از لحاظ ذخایر انرژی به شمار می رود. محدوده سرزمینی ایران در مرکز منطقه ای قرار دارد که به هارتلند انرژی^[۱۸] معروف است و حدود ۷۰ درصد از ذخایر نفت خام و۴۰ درصد از ذخایر گاز طبیعی جهان را در خود جای داده است.

شکل شماره ۱ : بیضی استراتژیک انرژی ( کمپ و هارکاوی، ۱۳۸۳ ، ص ۱۹۱)

امروزه با تسریع در روند رشد و توسعه کشورها در ابعاد مختلف اقتصادی و رفاهی و نیاز روز افزون آنها به منابع انرژی بویژه نفت و گاز طبیعی، ترانزیت این منابع اهمیت زیادی یافته است. قرار گرفتن ایران در مسیر تلاقی سه قار آسیا، اروپا و آفریقا و موقعیت ممتاز ایران در قلب خاورمیانه و تسلط بر خلیج فارس و تنگه هرمز، بر اهمیت استراتژیک ایران در منطقه بسیار افزوده است. دسترسی ایران به بازارهای عمده ای چون اروپا و کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا و همچنین واقع شدن در مسیر ترانزیت انرژی کشورهای تازه استقلال یافته آسیای مرکزی به کشورهای اروپایی و خلیج فارس ( آبهای آزاد بین المللی ) ، زمینه نقش آفرینی ایران در ترانزیت منابع انرژی را بیش از پیش فراهم آورده است. در ادامه به بررسی طرح های صادرات و ترانزیت انرژی توسط ایران و ظرفیت های مناسب و بالقوه ای که در این زمینه وجود دارد می پردازیم. البته استفاده مناسب از این موقعیت بالقوه نیازمند اعتمادسازی در سطح بین المللی، گسترش روابط با کشورهای همسایه، کاهش تشنجات منطقه ای و ارتقاء سیستم مدیریت داخلی در جهت افزایش توان تولید، صادرات و ترانزیت منابع انرژی خواهد بود.

۳-۸-۱- صادرات گاز طبیعی به پاکستان، هند و چین

ایران نزدیکترین کشور صاحب ذخایر عظیم گاز طبیعی به کشورهای پاکستان، هند و چین است که با توجه به حجم ذخایر خود توان تامین بخش عمده ای از گاز مصرفی این کشورها را دارد. در حالی که کشورهای مذکور در مجموع جمعیتی بیش از دو میلیارد نفر دارند، از لحاظ ذخایر نفت خام و گاز طبیعی در رتبه های پایینی قرار دارند، به طوری که بخش اعظم نفت و گاز مورد نیاز خود را از سایر کشورها وارد می کنند. از لحاظ ذخایر گاز طبیعی کشورهای چین، هند و پاکستان به ترتیب در رده های پانزدهم، بیست و پنجم و بیست و هشتم جهان قرار دارند که وضعیت مناسبی به شمار نمی رود (www.energy.eu). رایزنی های ایران برای صادرات گاز طبیعی به بازارهای آسیایی سرانجام به مذاکرات سه جانبه ایران، پاکستان و هند برای صادرات گاز طبیعی ایران از طریق احداث خط لوله به پاکستان و از آنجا به هند منجر شد. خط لوله صلح^[۱۹] که قرار بود گاز ایران را به مدت ۲۵ سال و با قیمت توافقی به پاکستان و هند صادر کند، باوجود فراز و نشیب هایی که در روند مذاکرات بین طرفین وجود داشته است به خروج هند از این پروژه بر اثر فشارهای آمریکا منجر شد. در این برهه بر اثر اصرار پاکستان به واردات گاز از ایران، مذاکرات دوجانبه با انصراف هندی ها ادامه یافت، اما در ادامه پاکستان نیز به دلیل فشارهای ایالات متحده به کارشکنی در روند مذاکرات پرداخت. مقامات پاکستانی از کمبود منابع مالی برای احداث خط لوله تا مرز ایران می گویند و اینکه در صورتی می توانند این قرارداد را اجرایی کنند که ایران هزینه احداث این خط لوله را بر عهده بگیرد. بر اساس برآوردهای یک شرکت آلمانی احداث این خطوط لوله برای اجرایی شدن این قرارداد به بیش از یک میلیارد دلار هزینه نیاز دارد که در ابتدا قرار بود بخشی از این هزینه توسط بانک بزرگ پاکستان تامین شود که این بانک به دلیل ترس از آمریکا از حضور منصرف شد و در نهایت یک شرکت چینی قرار شد این هزینه را بر عهده بگیرد که ظاهرا چینی ها هم کنار کشیده اند و در نهایت پاکستان تاکید دارد که باید ایران این هزینه را بر عهده بگیرد( جزایری،۱۳۹۱، خبرآنلاین). مذاکرات در این مورد کماکان ادامه دارد اما به نتایج مشخصی نرسیده است. شایان ذکر است ترکمنستان در خرداد ۱۳۹۱، قرارداد فروش گاز از طریق خط لوله ترکمنستان- افغانستان- پاکستان و هند موسوم به خط لوله تاپی^[۲۰] را با شرکت استیت گز سیستمز^[۲۱]پاکستان و شرکت دولتی جیل^[۲۲]هند امضا کرد. خط لوله ۱۷۳۵ کیلومتری تاپی که هزینه آن هفت میلیارد و پانصد میلیون دلار برآورد شده است، قرار است مجموعا سالانه ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان را به کشورهای افغانستان، پاکستان و هند منتقل کند( آمریکا؛ نگاه نو، ۱۳۹۱ ). در صورت احداث خط لوله صلح ایران می توانست در مراحل بعد به چین نیز گاز صادر کند که با اعمال فشار آمریکا بر هند و پاکستان اجرای این طرح عملا متوقف شده است. اخیرا و با وجود فشارهای آمریکا، دولت پاکستان ساخت خط لوله صلح برای واردات گاز از ایران را به طول ۷۸۵ کیلومتر در داخل این کشور تصویب کرد.در نشست اعضای دولت پاکستان که به ریاست نخست وزیر این کشور برگزار شد، قرارداد یک و نیم میلیارد دلاری با ایران برای ساخت خط لوله صلح تصویب شد. ساخت این خط لوله تا سال ۲۰۱۵ تکمیل خواهد شد و ایران برای تکمیل این طرح ۵۰۰ میلیون دلار به پاکستان کمک می کند. مطابق این قرارداد، ایران از فروردین سال ۱۳۹۳ (۲۰۱۴) روزانه ۲۱ میلیون و ۵۰۰ هزار متر مکعب گاز طبیعی به پاکستان صادر خواهد کرد ( شبکه خبر، ۱۳۹۱ ).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۸-۲- صادرات گاز طبیعی به اروپا

کشورهای اروپایی در کنار آمریکا و چین جزء بزرگترین مصرف کنندگان منابع انرژی بویژه نفت و گاز در جهان می باشند، که به دلیل حجم ذخایر پایینی که در اختیار دارند، بیشتر انرژی مصرفی خود را از سایر کشورها تامین می کنند. همانطور که می دانیم ایران به دلیل دارا بودن ذخایر عظیم نفت خام و گاز طبیعی و نزدیکی به کشورهای اروپایی از موقعیت مناسبی برای صادرات گاز طبیعی به این قاره برخوردار است، هرچند که مذاکرات و تلاش ها در این مورد تاکنون به مرحله عمل و اجرا ختم نشده است. از آنجایی که همکاری دو طرف به طور کامل از مناسبات سیاسی و دیپلماتیک تاثیر می پذیرد، همکاری جدی در بخش انرژی نیازمند اعتمادسازی متقابل و حل بحران های موجود در روابط ایران و اتحادیه اروپا خواهد بود. برای صادرات گاز ایران به اروپا مسیرهای مختلفی وجود دارد که در ادامه به مهمترین آنها اشاره می کنیم. ایران در ابتدا قرار بود گاز طبیعی خود را از طریق خط لوله از مسیر ترکیه و بلغارستان به سایر کشورهای اروپایی صادر کند و در این زمینه مذاکراتی نیز صورت گرفت اما به نتیجه مطلوب منجر نشد. علاوه بر مشکلات سیاسی که مانع از پیشرفت مذاکرات بود ، ناامنی در مناطق کردنشین ترکیه که در مسیر خط لوله صادراتی ایران قرار داشت، یکی دیگر از نگرانی های جمهوری اسلامی ایران بود. مسیر دیگری که برای صادرات گاز ایران به اروپا وجود دارد، صادرات از مسیر ارمنستان، گرجستان و اوکراین است که این طرح نیز به علت عبور بخشی از خط لوله از خاک روسیه و رقابتی که در زمینه صادرات گاز بین ایران و روسیه وجود دارد، به سرانجام مشخصی نرسیده است. طرح دیگری که از طرف ایران جهت صادرات گاز طبیعی به کشورهای اروپایی پیشنهاد شده صادرات گاز ایران از مسیر عراق و سوریه است. جواد اوجی مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران در یک نشست مطبوعاتی از امضای قراردادی به ارزش ۱۰ میلیارد دلار میان سه کشور ایران، عراق و سوریه خبر داد و گفت، براساس توافقات صورت گرفته قرار است گاز ایران از طریق یک خط لوله پنج هزار کیلومتری از مسیر عراق، سوریه، لبنان و مدیترانه به کشورهای اروپایی همچون یونان ارسال شود (گستره انرژی،۱۳۹۰ : ۳۳ ). البته در حال حاضر به علت وجود بحران های سیاسی در عراق، لبنان و مخصوصا سوریه اجرای این طرح در هاله ای از ابهام قرار گرفته است.

۳-۸-۳- ترانزیت نفت و گاز آسیای مرکزی به کشورهای اروپایی و خلیج فارس

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و اعلام استقلال در جمهوری های آسیای مرکزی وقفقاز، بستر مناسبی برای فعال شدن دیپلماسی ایران و استفاده بهینه از شرایط این کشورها که به آبهای آزاد دسترسی ندارند، فراهم شد. کشورهای قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان در این منطقه دارای ذخایر نسبتا زیادی از نفت خام و گاز طبیعی هستند که در این میان ذخایر نفت قزاقستان و گاز ترکمنستان به دلیل حجم زیاد، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. محصور بودن این کشورها در خشکی و عدم دسترسی به آبهای آزاد سبب شده است که این کشورها برای صادرات منابع خود چشم به همکاری همسایگان خود داشته باشند. ایران به دلیل حایل شدن در حد فاصل دریای خزر و خلیج فارس نزدیکترین و مناسبترین مسیر برای انتقال نفت و گاز آسیای مرکزی به کشورهای اروپایی و آبهای آزاد ( خلیج فارس ) به شمار می رود. ایران در این زمینه می تواند از دو روش سوآپ و انتقال از طریق خط لوله استفاده کند. اقدام ایران در زمینه سوآپ که در سه فاز طراحی شده است می‌تواند نفت کشورهای همجوار را از طریق نفتکش به سواحل ایران در بندر تجهیز شده نکا منتقل نموده و پس از عبور از خط لوله نکا – ری در پالایشگاه تصفیه نماید و از سوی دیگر در جنوب کشور معامله توافق شده نفت دریافتی در شمال را تحویل دهد. با توجه به اینکه هزینه انتقال نفت در ایران نسبت به روسیه کم هزینه‌تر و به صرفه‌تر می‌باشد، بنابراین بسیاری از کشورها علاقه‌مند هستند تا انتقال نفت آنها از طریق ایران انجام شود. مثلا تا کنون قزاق‌ها ۵/۲میلیون تن نفت را از طریق ایران منتقل نموده‌اند. در پروژه سواپ نفت کشورهای حاشیه خزر از ایران به سمت جنوب نیز روسیه مشارکت داشته و در حال حاضر ۴۵ هزار بشکه از نفت روسیه از بندر آستخان به بندر نکای ایران حمل و از ایران سواپ می‌گردد. دومین اقدام در زمینه انتقال نفت دریای خزر، احداث خط لوله کی تی آی^[۲۳] است، که مراحل مطالعات مقدماتی را طی می‌کند و پس از نهایی شدن، نفت قزاقستان و ترکمنستان را از طریق ایران به بازارهای جهانی منتقل خواهد کرد ( قنبری، ۱۳۹۰ : ۱۳۹-۱۴۰ ). همچنین نزدیکترین مسیر برای صادرات گاز ترکمنستان به ترکیه و کشورهایی اروپایی سواحل جنوبی دریای خزر است که از امنیت کامل نیز برخوردار است. البته در اینجا نیز مخالفت های آمریکا و رقابت روسیه با ایران، به اصلی ترین عوامل جلوگیری از گسترش همکاری ها بین ایران و کشورهای حوزه آسیای مرکزی در زمینه انرژی تبدیل شده اند.

۳-۸-۴-بازارهای بالقوه برای صادرات نفت و گاز ایران

ایران علاوه بر مناطقی همچومن اتحادیه اروپا، شرق و جنوب آسیا، توانایی بالقوه زیادی برای صادرات نفت و گاز به مناطقی مانند کشورهای آفریقایی، آمریکای لاتین و کشورهای حوزه خلیج فارس دارد و در همین راستا نیز تلاش ها و مذاکراتی در سالهای اخیر صورت گرفته و قراردادهایی نیز با برخی کشورها به امضا رسیده است. یکی از این بازارهای بالقوه کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس هستند.تقاضای برق و گاز طبیعی در کشورهای حاشیه خلیج فارس رو به افزایش است. البته بخش عمده این تقاضای گاز برای تولید برق در این مناطق است. کشورهای بزرگ نفت‌خیز حوزه خلیج فارس در زمینه گاز طبیعی چندان غنی نیستند. به طورمثال، بزرگ ترین کشور نفت خیز دنیا یعنی عربستان به تنهایی حدود ۲۴ درصد گاز طبیعی تولید شده در خاورمیانه را مصرف می‌کند در حالی که تنها ۱۰ درصد ذخایر این منطقه در اختیار این کشور بزرگ نفتی است. همچنین کشورهای امارات متحده عربی و کویت نیز وارد کننده خالص گاز طبیعی هستند و پتانسیل افزایش تولید نیز در این کشورها بسیار ناچیز است. این در حالی است ‌که گاز طبیعی تولیدی ایران عمدتا از میادین مستقل گازی است و با سرمایه‌گذاری کافی می‌توان تولید آن را به میزان قابل توجهی افزایش داد. اما حضور کشور قطر در این بازار یک محدودیت جدی برای ایران به شمار می‌آید. این کشور هم از جهت توسعه پارس جنوبی به مراتب از ایران پیشی‌گرفته است و هم از جهت سیاسی روابط مناسب‌تری با کشورهای این حوزه دارد ( طاهری فرد،۱۳۸۹ ، رصد). به گزارش مهر، محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران اخیرا در سفر به قاهره مصر از آغاز قریب الوقوع صادرات گاز طبیعی ایران به کشور امارات متحده عربی خبر داده و تاکید می کند: به زودی دو خط لوله انتقال گاز ایران به امارات می رسد( عصرایران، ۲۸/۱۱/۱۳۹۱ ). عضو هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران اظهار داشته است که ایران پس از اجرای پروژه های نفت و گاز در خلیج فارس، به صادرات گاز به کشورهای عربی آماده است.وی ضمن صحبت در مورد مسئله تحویل گاز ایران به خلیج فارس گفته که برای صادرات گاز به امارات متحده عربی لازم است خط لوله گاز با طول ۴۰-۷۰ کیلومتر ساخته شود و برای تحویل گاز به کشور عمان ساخت خط لوله گاز با طول ۱۳۰-۱۶۰ کیلومتر لازم است. به گفته وی، در صورت تصمیمگیری مثبت در مورد تحویل گاز به کشورهای ذکر شده جزیره سیری، مرکز صادرات گاز به کشورهای خلیج فارس خواهد شد( صدای روسیه، ۲/۱۲/۱۳۹۱ ). از دیگر بازارهای بالقوه برای صادرات نفت و گاز ایران می توان به کشورهای آفریقایی اشاره کرد. تا پیش از افزایش تحریم‌های غیر قانونی برخی از قدرت‌های غربی علیه صنعت نفت کشور، آفریقای جنوبی تنها بازار سنتی ایران برای صادرات نفت خام در قاره آفریقا بوده است. بعد از تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه صنعت نفت و گاز کشور، بازارهای کشورهای آفریقایی مورد توجه مسئولان ایرانی قرار گرفته و مذاکراتی نیز با برخی از این کشورها صورت گرفته است. سید محمد قمصری با تایید مذاکرات و توافق‌های انجام شده با کنیا برای صادرات نفت خام، تاکید کرد: به زودی جزئیات بیشتری از قراردادهای جدید صادرات نفت ایران به کشورهای جدید اعلام می شود. همزمان با اجرای طرح تحریم نفت ایران توسط ۲۷ کشور اروپایی، ایران قرارداد جدید به منظور صادرات روزانه ۸۰ هزار بشکه نفت خام با کنیا امضا کرده است. در همین حال پاتریک نیوک دبیر وزارت نفت کنیا درباره جزئیات این قرارداد نفتی به رویترز گفته است: دولت‌های دو کشور ماه گذشته این یادداشت تفاهم را امضا کردند. حجم نفتی که بر این اساس قرار است به کنیا صادر شود ۴ میلیون تن در سال معادل ۳۰ میلیون بشکه در سال یا ۸۰ هزار بشکه در روز اعلام شده است( خبرگزاری مهر، ۱۳/۴/۱۳۹۱ ). از دیگر مناطقی که از پتانسیل بالایی برای صادرات نفت و گاز ایران برخوردار است، منطقه آمریکای لاتین است که بیشتر کشورهای این منطقه به دلیل مخالفت با سیاست های امپریالیستی ایالات متحده آمریکا، روابط سیاسی دوستانه ای با جمهوری اسلامی ایران دارند. از جمله این کشورها می توان به کوبا، ونزوئلا، بولیوی و اکوادور اشاره کرد. ایران اخیرا مذاکراتی را با اکوادور داشته است که هدف از آن سرمایه گذاری ایران در یک پروژه پالایشگاهی به ارزش ۱۲ میلیارد دلار است. به گزارش خبرگزاری فارس، مارکو کارلووپینیا رئیس شرکت پترو اکوادور در مصاحبه با نشریه ال یونیورسو تصریح کرد که تحریم های ایالات متحده و اتحادیه اروپا برای شرکت ها و موسساتی که از سرمایه کشورهای آمریکای شمالی برخوردار هستند و نیز برای اتباع آمریکا لازم الاجرا هستند، اما شرکت ما هیچ ارتباطی با دولت آمریکا ندارد( خبرگزاری فارس، ۱۹/۱/۹۱ ).

۳-۹- جمع بندی

در ابتدای این فصل با نگاهی به تاریخچه اکتشاف و تولید نفت خام در ایران به مبحث مهمترین و سیاسی ترین کالای کشور که بر تاریخ سیاسی و اقتصادی یک قرن اخیر ایران سایه افکنده است، وارد شدیم. ایران با دارا بودن چهارمین ذخایر نفت خام و دومین ذخایر گاز طبیعی در جهان جزء غنی ترین کشورها از لحاظ منابع انرژی محسوب می شود. ایران از لحاظ جغرافیایی در مرکز محدوده ای قرا گرفته است که به بیضی استراتژیک انرژی معروف است. حدود ۷۰ درصد از ذخایر نفت خام و ۴۰ درصد ذخایر گاز طبیعی جهان در این محدوده قرار گرفته است. ایران علاوه بر نزدیکی به بازارهای عمده ای چون اتحادیه اروپا و شرق و جنوب شرق آسیا، به دلیل قرار گرفتن در حد فاصل دریای خزر و خلیج فارس امکان ترانزیت نفت و گاز کشورهای حوزه آسیای مرکزی به اروپا و خلیج فارس را نیز دارا می باشد. هرچند ایران در برهه هایی از تاریخ مانند جنگ اعراب و اسرائیل و متعاقب آن تحریم نفتی کشورهای عربی علیه کشورهای غربی تولید نفت بالایی داشته است، اما در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی با کاهش تولید مواجه بوده است. با تصویب قانون ایلسا در کنگره آمریکا در سال ۱۹۹۶ و ارجاع پرونده فعالیت های هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل در چند سال اخیر، شاهد کاهش سرمایه گذاری ها در صنایع نفت و گاز ایران و به تبع آن کاهش تولید و صادرات نفت و گاز هستیم. ایران در صورتی که موفق به حل مشکلات منطقه ای و بهبود روابط با همسایگان خود شود و از ظرفیت دیپلماتیک خود بهره برداری درستی انجام دهد، می تواند از موقعیت ژئوپلیتیک خود در خاورمیانه حداکثر بهره برداری را به عمل آورد. از مهمترین عواملی که سبب کاهش سرمایه گذاری و حضور کمرنگ ایران در بازارهای بین المللی و صادرات انرژی در سالهای اخیر شده اند، می توان به مواردی مانند: ضعف مدیریت داخلی در بخش انرژی، مصرف بی رویه داخلی، تحریم های شورای امنیت علیه ایران، تهدیدات نظامی آمریکا و اسرائیل و در پی آن کاهش سرمایه گذاری ها در ایران، فشارهای آمریکا بر متحدان بین المللی و منطقه ای خود در جهت انزوای بیشتر ایران و رقابت روسیه با ایران در حوزه انرژی اشاره کرد.

فصل چهارم

اهمیت منابع نفت و گاز برای اتحادیه اروپا

۴-۱- مقدمه

منابع نفت خام و گاز طبیعی برای کشورهای عضو اتحادیه اروپا از اهمیت ویژه ای برخورداراند، به طوری که از کل مصرف ناخالص داخلی انرژی اتحادیه اروپا، ۳۷ درصد به نفت و ۲۴ درصد به گاز طبیعی اختصاص یافته است. این در حالی است که اتحادیه اروپا بیش از ۸۰ درصد نفت مصرفی خود را وارد می کند و از لحاظ تامین منابع گاز طبیعی نیز وابستگی شدیدی به کشورهای روسیه، نروژ و الجزایر دارد. این وابستگی شدید به منابع نفت و گاز سبب شده است که تامین نیازهای مصرفی اتحادیه اروپا و مقابله با چالش ها و موانع موجود در این زمینه همواره یکی از دغدغه های اصلی سیاستگذاران و تصمیم گیران این قطب اقتصادی مطرح در جهان باشد. در فصل چهارم ابتدا سیاست گذاری کلان اتحادیه اروپا در بخش های مختلف تولید، واردات و مصرف انرژی تشریح شده و در ادامه مصرف انواع حامل های انرژی در بخش های مختلف اقتصادی به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته اند. در بخش بعدی به معرفی مهمترین مناطق و کشورهایی پرداخته ایم که تامین کننده اصلی نفت و گاز وارداتی این اتحادیه می باشند. روابط اتحادیه اروپا با روسیه، کشورهای شمال آفریقا، خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز در این قسمت مورد بررسی قرار گرفته اند. سپس مهمترین خط لوله هایی که تامین کننده بخش عظیمی از نیاز اتحادیه اروپا به نفت و گاز می باشند به اختصار معرفی شده اند.

۴-۲- سیاست گذاری انرژی در اتحادیه اروپا

تامین انرژی مهمترین دغدغه کشورهای اروپایی در دوران بعد از جنگ جهانی دوم بوده است و تعدد پیمان ها، قرارداد ها، تصویب نامه ها، بیانیه ها، طرح ها و قوانین مرتبط با حوزه انرژی نشانگر اهمیت این موضوع برای کشورهای اروپایی است. در سال ۱۹۵۱ شش کشور بلژیک، فرانسه، جمهوری فدرال آلمان، ایتالیا، لوکزامبورگ و هلند اختیار منابع فولاد و زغال سنگ خود را به دست یک قدرت فراملی سپردند و به این ترتیب « جامعه فولاد و زغال سنگ اروپا » تشکیل شد. در ژوئن ۱۹۵۵ ، رهبران کشورهای بنلوکس روند همگرایی اروپا را احیا کردند که این روند منجر به امضای معاهده رم در ۲۵ مارس ۱۹۵۷ و ایجاد « جامعه اقتصادی اروپا » و « جامعه انرژی اتمی اروپا » شد. قرارداد جامعه اقتصادی اروپا، تاسیس بازار مشترک بر پایه اشتراک در فعالیت های اقتصادی موجود در شش کشور عضو بود و قرارداد جامعه انرژی اتمی، ایجاد و رشد یک صنعت اتمی اروپایی را هدف قرار می داد. تاسیس « آژانس بین المللی انرژی » در سال ۱۹۷۴ در واکنش به تحریم نفتی اعراب در سال ۱۹۷۰، تصویب منشور انرژی اروپا^[۲۴] در سال ۱۹۹۱، انتشار بیانیه سفید انرژی در سال ۱۹۹۵، قطعنامه های مصوب نوامبر ۱۹۹۶، اجرایی شدن منشور انرژی در سال ۱۹۹۸، بیانیه سبز انرژی مصوب سال ۲۰۰۰، بیانیه سبز انرژی مصوب سال ۲۰۰۶ و تدوین برنامه اینوگیت^[۲۵] را می توان از دیگر تلاش های کشورهای اروپایی در جهت تامین امنیت انرژی به شمار آورد. در این میان حرکت اینوگیت و منشور انرژی به عنوان حرکتی راهبردی در بازار بلندمدت انرژی محسوب می شود که علاوه بر کاهش دامنه عوامل غیر اقتصادی تاثیرگذار بر عرضه انرژی، تبدیل آن را به کالایی اقتصادی- رقابتی در بلند مدت وجهه همت خود قرارداده است. معاهده منشورانرژی معاهده ای بین المللی است که با محوریت کشورهای تولیدکننده منابع انرژی و با هدف تأمین منافع ایشان، پایه گذاری شده است. این معاهده، به سرعت، رو به گسترش است . درسال ۱۳۸۱ کشور ما نیز به عنوان عضو ناظر، وارد این مجموعه شد و مقرر است پس از انجام اقدامات مقتضی، درخصوص عضویت قطعی ایران تصمیمگیری شود ( علیدوستی، ۱۳۸۶ ، ۳۳۶-۳۳۵ ).
۴-۲-۱- تولید
اعضای اتحادیه اروپا با ۴/۷ میلیارد بشکه ذخیره نفت خام و ۴/۱۴۴ تریلیون فوت مکعب ذخیره گاز طبیعی، روی هم رفته ۷/۱ درصد ذخایر اثبات شده نفت و ۲/۲ درصد ذخایر اثبات شده گاز طبیعی جهان را در اختیار دارند. اعضای این اتحادیه روی هم رفته ۵ درصد از تولید نفت، ۹ درصد از تولید گاز طبیعی و ۸ درصد زغال سنگ جهان را به خود اختصاص داده اند، درحالی که نزدیک به ۱۱ درصد از مصرف جهانی زغال سنگ، حدود ۱۶ درصد از مصرف جهانی گاز طبیعی و مصرف بالغ بر ۱۸ درصد از تولید جهانی نفت خام را به خود اختصاص داده اند( سعیدآبادی، ۱۳۹۰ :۸۶). در قاره اروپا و حوزه دریای شمال پنج کشور عمده تولید کننده نفت خام و گاز طبیعی وجود دارند که به ترتیب اهمیت ذخایر و حجم تولید عبارتند از: نروژ، انگلستان، هلند، دانمارک و آلمان. نروژ و بریتانیا بزرگترین تولید کنندگان دریای شمال با هم دارای ۷/۵ درصد از ذخایر جهانی هستند. در اروپا این دو کشور اکثریت غالب نفت و گاز را در اختیار دارند و ۸۴ درصد از تولید قاره را تامین می کنند و بیش از ۲۵ درصد از کل نیازهای مصرفی نفت قاره را برطرف می کنند(نظری، ۱۳۸۹ :۲۱ ). منابع نفت و گاز دریای شمال به دلایلی چون ثبات سیاسی، نزدیکی به بازارهای عمده اروپایی و ثبات در تولید و عرضه نفت و گاز از اهمیت ویژه ای برای اعضای اتحادیه اروپا برخوردار است. با وجود کاهش ذخایر و تولید نفت و گاز در این حوزه، منابع این منطقه توانسته اند نقش خود را در تامین بخشی از نیازهای مصرفی اتحادیه اروپا کماکان حفظ کنند. با توجه به مطالب فوق، اعضای اتحادیه اروپا تلاش عمده ای را در جهت کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی و واردات این محصولات و همچنین جایگزینی آنها با انرژی های نو و تجدیدپذیر در پیش گرفته اند. از سال ۱۹۹۲ تا سال ۱۹۹۹ استفاده از انرژی های تجدید پذیر ( ژئوترمال، بیوماس، انرژی خورشیدی و انرژی باد ) در اروپا دو برابر شده است و انتظار می رود که طی دو دهه آینده مصرف گاز طبیعی و انرژی های تجدیدپذیر بیشترین رشد را در بین سایر حامل های انرژی در بین اعضای این اتحادیه داشته باشند.
۴-۲-۲- واردات
اتحادیه اروپا بخش عمده ای از نیازهای مصرفی خود به نفت خام و گاز طبیعی را از سایر کشورها تامین می کند. اتحادیه اروپا بزرگترین واردکننده و دومین مصرف کننده بزرگ انرژی در جهان است(سعیدآبادی، ۱۳۹۰ :۹۴). آلمان، ایتالیا و فرانسه بزرگ ترین واردکنندگان انرژی و بریتانیا تنها صادرکننده خالص انرژی در بین اعضای این اتحادیه به شمار می رود. آلمان، فرانسه، لهستان، ایتالیا و اسپانیا از واردکنندگان عمده نفت در اتحادیه اروپا محسوب می شوند. میزان وابستگی آلمان به عرضه کنندگان خارجی ۹۷ درصد، فرانسه ۹۵ درصد و لهستان ۹۸ درصد است. در حالی که آلمان و لهستان وابستگی بالایی به روسیه دارند، فرانسه در تامین نفت مورد نیاز خود دارای تنوع بیشتری در تامین کنندگان می باشد(نظری، ۱۳۸۹ :۱۹). بر اساس گزارش کمیسیون اروپا، کشورهای عضو اتحادیه اروپایی در سال ۲۰۱۱ در مجموع ۳ میلیارد و ۶۴۹ میلیون و ۷۸۸ هزار بشکه نفت خام وارد کرده اند که بیشترین واردات به ترتیب از کشورهای روسیه، نروژ، عربستان سعودی، قزاقستان، نیجریه، ایران، آذربایجان، عراق، لیبی و الجزایر صورت گرفته است. مجموع واردات نفت خام اتحادیه اروپا از ایران در این دوره ۲۱۸ میلیون و ۳۷۴ هزار بشکه است که میانگین واردات روزانه از ایران در حدود ۵۹۸ هزار بشکه بوده است (European commission market observatory for energy). بیشترین واردات گاز طبیعی اتحادیه اروپا از طریق خط لوله در سال ۲۰۰۸ به ترتیب از کشورهای روسیه، نروژ، الجزایر و نیجریه صورت گرفته است. همچنین در سال ۲۰۰۹ عمده ترین صادرکنندگان گاز مایع به کشورهای عضو اتحادیه اروپا به ترتیب کشورهای قطر، الجزایر، نیجریه، ترینیداد و توباگو، مصر، نروژ، عمان و لیبی بوده اند (Europe energy position 2010 annual report). اتحادیه اروپا در سالهای اخیر به دلایلی مانند کاهش ذخایر نفت و گاز دریای شمال^[۲۶]، وابستگی شدید به واردات از روسیه، افزایش مصرف حامل های انرژی و تنوع بخشیدن به منابع تامین کننده نفت و گاز مصرفی خود، به ارتباط بیشتر با کشورهای صادرکننده نفت و گاز در حوزه دریای خزر، آسیای مرکزی و خلیج فارس روی آورده است. در اوایل دسامبر ۲۰۰۶ ، در سفر رئیس جمهور قزاقستان به بروکسل، اساسنامه تفاهم توسعه همکاری دوجانبه در زمینه انرژی با اروپا به امضا رسید. اتحادیه اروپا متعهد شد تا تمام تلاش های خود را جهت تبدیل شدن قزاقستان به شریکی کامل در بخش انرژی اتحادیه اروپا به کار گیرد، به ویژه مشارکت شان را در کنار ایالات متحده آمریکا و روسیه برای توسعه دالان استراتژیک انتقال انرژی فرا خزر – دریای سیاه و نیز تحکیم سیستم موجود انتقال گاز از آسیای مرکزی به اتحادیه اروپا از طریق روسیه تقویت کند. همچنین این اتحادیه اخیرا اساسنامه تفاهم در مورد انرژی را با آذربایجان نیز امضا کرده و متعهد شده است تا منابع انرژی این کشور، مخصوصا گاز طبیعی را از طریق لوله ناباکو^[۲۷]و لوله به هم متصل کننده ترکیه – یونان – ایتالیا به بازارهای اروپا منتقل کند (سعیدآبادی،۱۳۹۰ :۱۰۱). علاوه بر این در بلند مدت ایران و عراق می توانند تامین کننده بخش زیادی از گاز صادراتی به کشورهای اروپایی از طریق خط لوله ناباکو باشند.

جدول شماره۸ : ۱۰ کشور برتر تامین کننده نفت خام اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۱

۲-۲-۱۶-۲ دلایل شرکت کننده ها به منظور شرکت در تمرینات گروهی
هر شرکت کننده یک دلیل شخصی برای حضور در یک کلاس تمرین گروهی دارد. آگاهی داشتن از دلایل حضور در این کلاس ها ممکن است به مربی به منظور ایجاد یک محیط حمایتی و اثربخش برای گروه کمک کننده باشد (۱۴۴).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بعضی از افراد به طور مستقل تمرین می کنند و برای این که موفقیت گروهی را تجربه کنند در تمرین گروهی شرکت می کنند.
بعضی از افراد به یک گروه می پیوندند تا به عنوان یک بخش از گروه باشند حتی گمان می کنند که آن ها مسایل فردیشان را حفظ می کنند.
بعضی از افراد هنگامی که خودشان به تنهایی کار می کنند احساس ترس می کنند و از حمایت اجتماعی مربی و شرکت کنندگان لذت می برند.
بعضی از افراد ممکن است علاقه به یادگیری مهارت های جدید داشته باشند.
بعضی از افراد برای جلو بردن خودشان (پیشرفت) به یک انگیزش بیرونی نیاز دارند.
بعضی از افراد صرفا” به دلایل اجتماعی شدن به تمرین گروهی می پیوندند.
در بسیاری از موارد، شرکت کنندگان در یک برنامه ورزشی گروهی یک رابطه دوستانه مثبت را با دیگران که مشابه با تجربه در ورزش های تیمی می باشد، ایجاد می کنند. ارسطو این نظریه را ارائه داده که کل بزرگتر از مجموع اجزای آن است. این امر به ویژه زمانی که ما پویایی یک کلاس ورزش گروهی را در نظر می گیریم حقیقت دارد. پویایی گروه می تواند به عنوان یک قدرت انگیزشی برای مربی باشد.
۲-۲-۱۶-۳ مهارت های ارتباطی: حمایت و انگیزش در تمرینات مقاومتی گروهی
۲-۲-۱۶ -۳-۱ مهارت های ارتباط کلامی و غیرکلامی
اساس چگونگی برقرای ارتباط با شرکت کنندگان در تمرین گروهی می تواند به عنوان اینکه “ما چه چیزی می گوییم “(ارتباط های کلامی) و “چگونه آن را بیان می کنیم”(ارتباط های غیرکلامی) توضیح داده شود. درک اهمیت و کاربرد مناسب هر کدام از این دو عامل می تواند به طور معناداری بر موفقیت معلم به عنوان مربی تمرین گروهی تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، ارسال واقعی پیام، واقعی تر از چیزی است که شما می گویید (۴۰).
الف: مهارت های ارتباط غیرکلامی
درک اهمیت مهارت های ارتباط غیرکلامی برای مربی ضروری است. زبان بدن^[۱۱۰] یک مربی می تواند یک تاثیر مهم بر ادارک شرکت کنندگان داشته باشد. این عامل به مربی اجازه می دهد تا مولفه های زبان بدن که بر ادراک شرکت کنندگان تاثیر می گذارد را شناسایی کند. شرکت کنندگان از زمانی که مربی وارد اتاق تمرین می شود مهارت های ارتباط کلامی را ارزیابی خواهند کرد که یک نقش مهمی در کلاس های تمرین گروهی دارد. تعداد زیادی از تحقیقات از اهمیت زبان بدن و ارتباط های موثر حمایت می کنند، به دلیل این که انگیزش و دادن انرژی به شرکت کنندگان در این گونه تمرینات دارای اهمیت زیادی می باشد. زبان بدن می تواند شامل نحوه تماس های چشمی و تظاهرات چهر ه ای، تون و ریتم صدا، ژست و … باشد که می تواند بر روی انگیزه شرکت کنندگان اثر بگذارد.
ب: مهارت های ارتباط کلامی
ارتباط های کلامی در دستورالعمل های تمرینی گروهی اغلب به عنوان بازخورد^[۱۱۱] می باشد و این به منظور موفقیت هر مربی تمرین گروهی یک جزء ضروری به شمار می رود. تون صدا و ریتم های صدا مولفه های ضروری برای ارتباطات کلامی است. هر دوی این عوامل با پتانسیل های انگیزشی کلاس مرتبط می باشد. تون صدا به انعطاف داشتن صدا و نشان دادن هیجان واقعی مربی اشاره دارد. ریتم صدا به طور مسقیما” بر درک دستورالعمل ها و همچنین بر انگیزش شرکت کنندگان تاثیر دارد (۴۰).
۲-۲-۱۶-۳-۱ بازخورد در تمرینات مقاومتی گروهی
بازخورد متقابل دو هدف مهم دارد: از دیدگاه مربی، بازخورد مناسب یک وسیله ای به منظور اصلاحات فراهم می کند که هر کدام از این ها باعث تقویت و بهبود عملکرد هر شرکت کننده می شود. از دیدگاه شرکت کننده، بازخورد مناسب شامل دنبال کردن توصیه های دیداری و کلامی و مطمئن شدن از این که مربی شرکت کنندگان را درک می کند، می باشد. کلید فراهم کردن یک بازخورد مناسب این است که مربی دائما” شرکت کنندگان را تماشا کند و اطلاعلات لازم را بر اساس پاسخ های شرکت کنندگان ارائه دهد. مربیان با بهره گرفتن از چند مهارت ساده در هنگام برقراری ارتباط با شرکت کنندگان می تواند انگیزه شرکت کنندگان را افزایش دهند.
۲-۲-۱۶-۴ استفاده از موسیقی در تمرینات مقاومتی گروهی
در مجموعه تمرینات گروهی، موسیقی می تواند به منظور ایجاد انگیزه برای شرکت کنندگان و برقراری ارتباط آن ها به عنوان یک گروه استفاده شود. حرکت با ضرب موسیقی می توانند به شرکت کنندگان کمک کند تا حرکات را در سرعت مناسب و در سطوح شدت مناسب انجام دهند. هنگام کار با ضرب، سرعت یا زمان، نیاز است که به منظور کاهش خطر و فواید بهینه، موسیقی درون محدودیت های توصیه شده اجرا شود. بنابراین مربیان نباید حرکات را با ضرب موسیقی هماهنگ کنند. در عوض، در تمرینات مقاومتی گروهی از موسیقی برای تحریک و انگیزش شرکت کنندگان و افزایش تجربه تمرینی استفاده می شود. به منظور انتخاب موسیقی مربیان می توانند از بسیاری از گزینه های موسیقی مانند پاپ، راک، هیپ هاپ، اولدیس، کلاسیک و دیسکو استفاده کنند. مربی باید مطمئن شود که نوع موسیقی مناسب کلاس، مورد ترجیح شرکت کنندگان و مناسب شخصیتشان باشد. مربی تمرین گروهی باید از حجم موسیقی هنگام اجرای موسیقی در کلاس آگاه باشند، زیرا شرکت کنندگان به شنیدن نشانه های کلامی استاد نیاز دارند. پس حجم موسیقی باید در یک سطح معقول و منطقی حفظ شود. مربی آمادگی جسمانی به منظور ایجاد انگیزه شرکت کنندگان باید از خلاقیت و شور و علاقه به جای افزایش حجم موسیقی استفاده کند. روش دیگر ممکن است از موسیقی در پس زمینه فقط به منظور کمک انرژی زایی به کلاس کمک کننده باشد (۱۴۴). کلاس های تمرین قدرتی نسبت به کلاس های قلبی و عروقی به تمپوی پایین تری دارد. از موسیقی ۱۲۰ تا ۱۲۴ bpm که عمومی ترین دامنه تمپویی که شنیده می شود، استفاده می شود. این دامنه تمپو برای تمرینات قدرتی در بسیاری از دهه های اخیر استفاده شده است. این مشهورترین دامنه تمپو در محصولات تجاری موسیقی دانس و پاپ است. تنوع بیشتر در موسیقی باعث می شود که مربی افراد بیشتری را به کلاس هایش جذب کند. اگرچه کلاس های مختلف شیوه های موسیقی های مختلف را با هم ترکیب می کنند، ولی از موسیقی به دو شیوه متفاوت برای تمرین استفاده می شود: الف): در یک رویکرد، موسیقی یک نقش فرعی دارد و به عنوان یک نقش ثانویه برای تمرین استفاده می شود، ب): در رویکرد دیگر کارکردهای موسیقی یک نقش اصلی دارد و موسیقی می تواند در یک نقش تصادفی^[۱۱۲]به عنوان پیش زمینه تمرین استفاده شود. حتی هنگام استفاده از موسیقی فقط در پس زمینه، موسیقی نیاز است تا یک انرژی مناسب را به منظور حمایت از تلاش های شرکت کنندگان فراهم کند. تمرین لزوما” ضرورت ندارد که نسبت به ضرب موسیقی انجام شود. در عوض، موسیقی یک محیط مورد علاقه را به وجود می آورد که این اجازه را به شرکت کنندگان می دهد تا با یک سرعت خود انتخابی و سطح خود انتخابی تمرین کنند. بنابراین در این گونه تمرینات موسیقیی نیاز است که یک محیط مثبت را به وجود آورد نه یک محیط مشوش. موسیقیی که اثرات مثبت را تحریک کند و باعث افزایش لذت شود احتمالاً باعث افزایش سطح پایبندی (دنبال کردن) تمرین می شود (۱۴۵).
۲-۲-۱۶-۴-۱ استفاده از موسیقی در تمرینات با وزنه
تمرین مقاومتی نشان داده تاثیر عمیقی بر قدرت و توان عضلانی دارد (۱۴۶). زمان بهینه و تلاش بیشینه در اتاق وزنه می تواند همچنین باعث بهبود عملکرد ورزشکاران شود. به این دلیل، استفاده از کمک های نیروزایی^[۱۱۳]می تواند در برنامه های تمرین و وزنه استفاده شود. یک هدف نیروزایی می تواند به عنوان یک تاثیر بیرونی با توانایی افزایش ظرفیت بدن و نیروی ذهنی با حذف علایم خستگی تعریف شود (۱۴۷) که موسیقی نیز به عنوان یکی از این کمک های نیروزایی می باشد (۱۶۸). تعداد معناداری تحقیقات وجود دارد که که در آن از موسیقی به عنوان هدف نیروزایی استفاده شده است(۱۴۸).
۲-۲-۱۶-۴-۲ موسیقی و فعالیت بدنی
یک محرک انگیزشی که ممکن است یک تحریک افزایشی را تولید کند، سرو صدا است. بعضی از موقعیت های سر و صدا ممکن است از طریق اثر روانشناختی بر عملکرد فرد، باعث افزایش معنادار در مصرف انرژی و افزایش زمان خستگی شود. از موسیقی به طور گسترده همراه با تمرین و فعالیت ورزشی استفاده شده است. استفاده از موسیقی مهیج به منظور ارتقای وضعیت روحی – روانی شرکت کنندگان، ایجاد یک تفکر موثر، حفظ انگیزه و مقاومت در برابر خستگی روحی ممکن است باعث تسهیل عملکرد بدنی و ورزشی شود. اسکینر و دیگر تحلیل گران رفتاری نظریه ای را توسعه داده اند که رفتار فرد با عوامل بیرونی مانند محیط فرد تحت تاثیر قرار می گیرد.
۲-۲-۱۶-۴-۳ پاسخ های فیزیولوژیک به موسیقی
موسیقی می تواند برای سرعت انجام یک تمرین، ایمن تر و اثربخش کردن تمرین کمک کننده باشد. در طی دهه گذشته تعداد مطالعاتی که اثرات نیروزایی ترکیب موسیقی و فعالیت بدنی را بررسی کرده اند، افزایش پیدا کرده است (۱۴۹). در مورد این که موسیقی چگونه موجب بهبود اجرای ورزشی می شود پژوهشگران به سه مورد اشاره کرده اند که موسیقی الف: می تواند به منظور تغییر انگیختگی روانی- حرکتی به عنوان یک محرک یا آرام بخش استفاده شود، ب: باریکه توجه مجریان را باریک می کند و در نتیجه باعث منحرف کردن توجه از احساس خستگی و کاهش درک خستگی می شود و ج: افزایش جنبه های مثبت خلق و خو (برای مثال شادی، قدرت و …) و بهبود جنبه های منفی (مانند عصبانیت، افسردگی و تنش) می شود (۱۵۰). نتایج مثبت معمول هنگام ترکیب موسیقی و تمرین نشان داده که باعث کاهش سرعت درک فشار (PRE)، افزایش سنجش عملکرد، بهبود خلق و خو و افزایش انگیختگی می شود. یادگیری در مورد شرایط استفاده از موسیقی برحسب استفاده از فواید نیروزایی (افزایش کار) مهم می باشد. معمولا” این عوامل باعث سطوح بالاتر استقامت، توان و قدرت می شود (۱۵۱, ۱۵۲). اثرات روانشناختی موسیقی مهیج (احساس لذت) منجر به کاهش درک خستگی می شود(۱۵۱). درک فشار به عنوان شدت ذهنی تلاش، ناراحتی فشار (زحمت فشار) و یا خستگی که در طی تمرین تجربه می شود، تعریف می شود. درک فشار، خستگی یا نیرو در طول تمرین ممکن است به وسیله موقعیتی که تمرین در آن انجام می شود و ویژگی تمرین کننده تحت تاثیر قرار گیرد. استفاده از موسیقی به منظور تغییر زمینه ای که کار جسمانی یا تمرین در آن انجام می شود ممکن است یک راه مثبت حیاتی تاثیرگذار بر ویژگی های فردی و در نتیجه افزایش لذت تجربه تمرینی باشد. از دیدگاه فیزیولوژیکی تاثیر موسیقی را شاید بتوان در تحرکی بیشتر قشر مغز و افزایش تحریک پذیری نواحی حرکتی مغز مانند بخش پیش حرکتی یا کرتکس حرکتی اولیه که در ناحیه برادمن قرار دارد دانست، به طوری که تاثیر آن در شرایط واماندگی بیشتر می شود. براساس مطالعاتی که در دهه های اخیر انجام شده است، افزایش نسبت سروتونین به دوپامین در مغز به عنوان عمده ترین عامل خستگی معرفی شده است. از این رو باید بخشی از آثار موسیقی را به کاهش ترشح سروتونین مغز نسبت دهیم (۱۵۳). محرک های حسی و ذهنی مانند موسیقی می توانند عملکرد سیستم عصبی خودمختار را تحت تاثیر قرار دهد. از سوی دیگر مشخص شده سیستم عصبی خودمختار بر دستگاه قلب و عروق و سیستم ایمنی تاثیر بسیار می گذارد. در واقع موسیقی تند و محرک سبب افزایش سطح فعالیت سیستم سمپاتیک می شود (۱۵۴).
۲-۲-۱۶-۴-۴ موسیقی درمانی در توانبخشی
مروری اجمالی بر تاریخ زندگی بشر بیان گر این نکته است که استفاده از موسیقی خواه به عنوان هنر، خواه به عنوان یک وسیله ارتباطی و خواه در قالب یک روش درمانی سابقه ای به قدمت خود انسان دارد. امروزه در اغلب جوامع پیشرفته استفاده از موسیقی درمانی به عنوان بخشی از روش های طب جایگزین یا مکمل، در درمان انواع اختلالات و بیماری ها، به ویژه در توانبخشی و نوتوانی ضایعات حسی حرکتی و اختلالات مربوط به کارکردهای عالی قشر مغز که دارو درمانی یا جراحی کمک چشمگیری به درمان آنها نمی کند، جایگاه مناسبی پیدا کرده است (۱۵۵). استفاده از موسیقی در قالب یک روش درمانی، امروزه در اغلب کشورهای مدرن، استفاده از روش های طب مکمل مانند موسیقی درمانی^[۱۱۴] به دلایلی اعم از جذابیت، مقرون به صرفه بودن، سهولت استفاده، غیر تهاجمی بودن و قابلیت اجراء توسط غیر متخصصین، به طور وسیعی در کنار درمان های رایج و در تیم های چند تخصصی جهت درمان و توانبخشی اغلب اختلالات، مانند اختلالات مربوط به مهارت های حرکتی مورد استفاده قرار می گیرد (۱۵۶). موسیقی به طور بالقوه بر فراخوانی پاسخ های حرکتی و ایجاد یک تمرین لذت بخش تر تاثیر دارد (۱۵۷). مطالعات قبلی نشان داده اند که موسیقی می تواند باعث افزایش انگیزش و دنبال کردن تمرین شود (۱۵۷). علاوه بر این، به دلیل این که بازی های زمان بندی یک نقش اساسی در اجرای حرکت دارد، محدودیت های زمانبندی بیرونی مانند ریتم موسیقی می تواند موجب تحریک پیوستگی ( اتصال) شود که می تواند باعث کاهش تغییرات فضایی و ز مانی حرکت شود (۱۵۸).
دیگر مطالعات نشان داده که نواحی مغزی که ملودی و ریتم را اندازه گیری می کند یک اتصال ارتباط غنی و ارزشمند با نواحی حرکتی دارد (۱۵۹) و سرگرمی بودن ریتم شنوایی، باعث فعال سازی عضلانی از ابتدای مسیرهای شنوایی- حرکتی^[۱۱۵] ناشی می شود (۱۶۰). این تسهیل شنوایی – حرکتی، پایه و اساس عصب شناختی عصبی موسیقی درمانی است که از موسیقی به عنوان یکی از نشانه های شنوایی به منظور افزایش کارکردهای حرکتی استفاده می شود (۱۶۱). شایع ترین نوع فلج مغزی، دایپلژی اسپاستیک است که عمدتا” شامل درگیری اندام های تحتانی می باشد (۱۶۲) که اختلال در توان و قدرت عضلانی و کنترل حرکتی منجر به محدودیت های در توانایی جابجایی می شود (۱۶۳). برای مثال، کوکان دایپلژی اسپاستیک حرکات نشستن به ایستادن را با نرمی کمتر^[۱۱۶]، حرکات با هدایت کمتر^[۱۱۷] ( کج و غیرمستیقیم)، فلکشن بیش از حد تنه و زمان حرکت طولانی تری را نسبت به افراد عادی انجام می دهند (۱۶۴, ۱۶۵). موسیقی درمانی به منظور افزایش نرمی ریتمیک تکالیف حرکتی مداوم مانند راه رفتن و توالی دسترسی در افراد با اختلالات حرکتی استفاده شده است (۱۵۸). استفاده از موسیقی در طول تمرین نشان داده شده که باعث افزایش اوج توان در اندام های تحتانی (۱۶۶)، استقامت (۱۶۷) و افزایش انگیزش (۱۶۸) در افراد سالم می شود. اختلالات حرکت مانند سفتی، انقباض، تشنج، حرکات تکراری، لرزش غیر ارادی و ناهماهنگی های عضلانی از جمله عوارض گوناگون فلج مغزی می باشد. بیشتر برنامه های موسیقی درمانی افراد فلج مغزی برای کنترل و تعادل حرکات آنها است. حرکات موزیکال و فعالیت های ریتمیک، کنترل حرکات آن ها را تقویت می کند.افراد cp به علت انقباض های عضلانی و اختلال حرکتی معمولا هیجان زیاد و متراکمی را در خود حس می کنند که فعالیت های موزیکال، آواز خواندن و نواختن ساز در تخلیه این تنش ها بسیار موثراست. افرادی که دچار انقباض و گرفتگی عضلانی هستند و عضلات سفت و منقبضی در حرکات دارند با موسیقی هیجانی تحریک بیشتری می یابند، اما افراد دچار حرکات غیرارادی (آتاتوز) با موسیقی ملایم و آرام بخش بهتر تمرین کرده و کنترل بیشتری به دست می آورند. از آنجایی که کودکان فلج مغزی در کنترل حرکات خود شکست زیادی را تجربه می کنند، معمولا نسبت به حرکات خود نگران و بدگمان هستند. فعالیت های حرکتی موزیکال تا حد زیادی نگرانی و تنش آنها را کاهش می دهد و تجربیات مثبتی که در تلاش های لذت بخش خود در هنگام نواختن و انجام حرکات موزیکال به دست می آورند آنها را امیدوار تر می سازد. یو و همکاران (۲۰۰۹) نشان دادند که موسیقی مورد علاقه افراد بر کاهش اضطراب و درد کودکان با فلج مغزی که طب سوزنی دریافت کرده بودند، تاثیر دارد (۱۶۹).
۲-۲-۱۶-۴-۵ انواع موسیقی
الف: موسیقی آرام بخش
نوعی موسیقی که از لحاظ ملودیک با ثبات است و تا حد زیادی فاقد ریتم شدید و عناصر تصادمی و زدنی می باشد. در این قبیل موسیقی ها بیشتر از سازهای زهی استفاده می گردد و در آن ها طیع و سنج یا به طور کلی موسیقی جاز وجود ندارد (۱۷۰).
ب: موسیقی مهیج
این نوع موسیقی انگیزش و هیجان را افزایش داده و موجب افزایش انرژی و کار بدنی می شود. در این تحقیق موسیقی ورزشی مهیج که به طور معمول حین ورزش و فعالیت ورزشی در اماکن ورزشی و باشگاه های بدنسازی استفاده می شود، اجرا شده است (۱۷۱).
ج: موسیقی ترکیبی
در این نوع موسیقی یک یا چند موسیقی به صورت زمینه ای برای یک موسیقی اصلی پخش می شود.
۲-۲-۱۶-۴-۶ روش های استفاده از موسیقی در تمرینات مقاومتی
در زمینه ورزش موسیقی به سه روش مورد استفاده قرار می گیرد:
اول به صورت ناهماهنگ^[۱۱۸] که موسیقی در پس زمینه جهت به وجود آوردن محیطی خوشایند پخش می شود و هیچ هماهنگی بین الگوی حرکتی و گام یا تمپوی^[۱۱۹] موسیقی وجود ندارد.
دوم به صورت هماهنگ^[۱۲۰] که ریتم یا گام موسیقی به عنوان نوعی گام شمار به کار می رود و با الگوی حرکتی ورزش هماهنگ است.
سوم به صورت قبل از تمرین^[۱۲۱] که از موسیقی تحریک کننده برای افزایش برانگیختگی، تمدد اعصاب یا تنظیم حالات خلقی ورزشکار یا تیم ورزشی استفاده می شود. البته ممکن است در هر مورد یعنی ورزشکار یا تیم ورزشی از هر سه روش استفاده شود. همچنین ممکن است از موسیقی آهسته (گام ۸۰ ضربه در دقیقه)، متوسط (گام ۱۲۰ ضربه در دقیقه) و یا سریع (گام ۱۴۰ ضربه در دقیقه) متناسب با شدت یا فشار کار فعالیت بدنی استفاده به عمل آید. در مورد موسیقی ناهماهنگ بیشتر از موسیقی آهسته (گام زیر ۱۰۰ ضربه در دقیقه) برای کاهش درک فشار و یا گرم کردن و یا سرد کردن، از موسیقی سریع (گام بالای ۱۴۰ ضربه در دقیقه) حین ورزش شدید و از موسیقی فزاینده (از آهسته به سریع) برای اعمال تاثیرات نیروزایی در فعالیت بدنی استقامتی هوازی استفاده می شود (۱۷۰).
۲-۲-۱۷ پیشینه تحقیق
۲-۲-۱۷-۱ مطالعات خارج از کشور
بوید (۲۰۱۲) اثربخشی ۱۲ هفته برنامه مقاومتی فزاینده (با ۱۴% وزن بدن) را روی کودکان گردشی^[۱۲۲] CP اسپاستیک سطح ^[۱۲۳]GMFCS I-III سن ۶-۱۳ سال مورد ارزیابی قرار دادند. پس از پایان مداخله، گروه مداخله نسبت به گروه شاهد بهبود معناداری را در قدرت عضلانی اندام های تحتانی نشان داد، اما بهبود معناداری در فعالیت کارکردی راه رفتن بین دو گروه مشاهده نشد (۱۷۲).
اسکالتس و همکاران (۲۰۱۲) اثر بخشی ۱۲هفته تمرین مقاومتی کارکردی فزاینده را بر قدرت عضلانی اندام های تحتانی، توانایی راه رفتن و مشارکت در فعالیت های ورزشی (با بهره گرفتن از پرسشنامه CAPE) کودکان گردشی فلج مغزی اسپاستیک با میانگین سنی۱۰ سال و پنج ماه مورد بررسی قرار دادند. پس از پایان تمرین، نتایج حاکی از آن بود که گروه مداخله نسبت به گروه شاهد بهبود معناداری را قدرت عضلانی اندام های تحتانی به دست آورده، ولی در توانایی راه رفتن و مشارکت در فعالیت های ورزشی بین گروه مداخله و شاهد تفاوت معناداری مشاهده نشد (۳۲).
اسکالتس و همکاران (۲۰۱۰) ۱۲ هفته تمرین مقاومتی فزاینده (شامل پرس پا و تمرین های کارکردی) را روی کودکان ۱۳- ۶ سال مبتلا به فلج مغزی یک طرفه و دو طرفه اسپاستیک مورد ارزیابی قرار دادند. پس از پایان مداخله، گروه مداخله نسبت به گروه شاهد بهبود معناداری را در قدرت عضلانی اندام های تحتانی نشان داد، ولی در پس آزمون بین دو گروه مداخله و شاهد تفاوت معناداری در کارکرد حرکتی درشت (ابعاد D و E آزمون GMFM^[124]) و توانایی جابجایی مشاهده نشد (۳۳).
لی و همکاران (۲۰۰۸) تاثیر ۵ هفته تمرینات تقویتی را بر کارکرد راه رفتن کودکان فلج مغزی دایپلژی و همی پلژی اسپاستیک سن ۱۲-۴ سال مورد بررسی قرار دادند. پس از مداخله، گروه مداخله نسبت به گروه شاهد بهبود معناداری را در قدرت عضلانی اندام تحتانی، کارکرد حرکتی درشت (ابعاد D و E آزمون GMFM) و توانایی راه رفتن نشان داد.
لیو و همکاران^[۱۲۵](۲۰۰۷) ۶ هفته تمرین مقاومتی نشستن به ایستادن با وزنه را روی کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک مورد بررسی قرار دادند. نتایج حاکی از آن بود که این گونه تمرینات تاثیری معناداری بر کارکرد حرکتی درشت (ابعاد D و E آزمون GMFM) داشته، اگرچه که بر قدرت عضلانی اندام های تحتانی تاثیر معناداری نداشته بود (۱۷۳).
اندرسون و همکاران (۲۰۰۳) تاثیر ۱۰ هفته برنامه تمرین مقاومتی فزاینده (تمرکز بر اندام های تحتانی) را روی بزرگسالان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک سن ۲۳ تا ۴۴ سال مورد ارزیابی قرار دادند. پس از پایان مداخله، گروه مداخله نسبت به گروه شاهد بهبود معناداری را در کارکرد حرکتی درشت (ابعاد D و E آزمون GMFM)، توانایی راه رفتن و قدرت عضلانی نشان داد (۱۷۴).
اک و همکاران (۲۰۰۸) تاثیر ۸ هفته تمرین تقویت عضلانی را بر قدرت عضلانی، کارکرد حرکتی درشت و توانایی راه رفتن کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک سطح GMFM I – II با میانگین سنی ۱۰- ۱۵ سال مورد بررسی قرار دادند. در این تحقیق که گروه شاهد وجود نداشت، نتایج حاکی از تاثیر این گونه تمرینات بر بهبود معناداری قدرت عضلانی اندام های تحتانی و کارکردهای حرکتی درشت بود، ولی تاثیر معناداری بر سرعت راه رفتن و گام برداشتن نداشت (۱۰۹).
پاتیکاس و همکاران (۲۰۰۶) تاثیر ۹ ماه تمرین قدرتی را بر توانایی راه رفتن و کارکرد حرکتی درشت کودکان فلج مغزی سن ۱۶- ۶ سال که عمل جراحی انجام داده بودند مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که این گونه تمرینات بر توانایی راه رفتن و کارکرد حرکتی درشت (ابعاد D و E آزمون GMFM) تاثیری نداشته و بین پیش آزمون و پس آزمون گروه مداخله تفاوت معناداری مشاهده نشد (۱۷۵).
آنگر و همکاران (۲۰۰۶) تاثیر ۸ هفته تمرین قدرتی مبتنی بر مدرسه را بر نوجوانان با فلج مغزی همی پلژی و دایپلژی اسپاتیک ۱۸-۱۳ سال که توانایی راه رفتن مستقل داشتند مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که برنامه تمرینی قدرتی مبتنی بر مدرسه بر توانایی راه رفتن کودکان فلج مغزی تاثیر نداشته است (۱۷۶).
مورتون و همکاران (۲۰۰۵) تاثیر ۶ هفته تمرین مقاومتی فزاینده را بر قدرت عضلانی، کارکرد حرکتی درشت و توانایی راه رفتن کودکان فلج مغزی سطح GMFM I – II با میانگین سنی ۶- ۱۲ سال مورد بررسی قرار دادند. در این تحقیق که گروه شاهد وجود نداشت، پس پایان تمرین، گروه مداخله نسبت به گروه شاهد بهبود معناداری در قدرت عضلانی ایزومتریک اندام های تحتانی، کارکردهای حرکتی درشت و سرعت راه رفتن نشان داد (۱۷۷).
جنی آلن و همکاران (۲۰۰۴) تاثیر ۱۰ هفته برنامه تمرینی مقاومتی گروهی را بر ادراک های مثبت و منفی بزرگسالان (سن بیش از ۴۰ سال) با فلج مغزی مورد ارزیابی قرار دادند. پس از مداخله با هر یک از آزمودنی ها به صورت نیمه ساختاری عمیق مصاحبه شد. شرکت کنندگان ادراک کردند که قدرت عضلانی، توانایی فعالیت های کارکردی روزانه افزایش یافته است. همچنین از فواید شرکت در این تمرینات لذت بردن از تمرین و محیط تمرین و بهبود تعاملات اجتماعی بود (۱۷۸).
۲-۲-۱۷-۲ مطالعات داخل کشور
دهقان زاده و نیلفروش (۱۳۹۰) تاثیر ۶ هفته تمرین مقاومتی نشستن به ایستادن را بر عملکرد حرکتی درشت کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک ۱۲-۵ سال مورد ارزیابی قرار دادند. در این مطالعه گروه شاهد وجود نداشت. پس از پایان مداخله بین پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معناداری در عملکرد حرکتی درشت (ابعاد D و E آزمون GMFM) مشاهده شد. علاوه براین، این برنامه تمرینی باعث افزایش قدرت ایزومتریک گروه های عضلات اکستنسور ران و اکستنسور زانو گردید اما بر میزان قدرت ایزومتریک گروه های پلانتار فلکسور مچ تاثیر معناداری نداشت (۱۷۹).
باقری و همکاران (۱۳۸۸) تاثیر تمرینات مقاومتی از جلو و از کنار قدم برداشتن روی پله با وزنه را بر قدرت عضلانی و عملکرد حرکتی درشت کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک سطح GMFM I – II با میانگین سنی ۱۲- ۵ سال مورد بررسی قرار دادند. در این تحقیق که گروه شاهد وجود نداشت، گروه مداخله نسبت به گروه شاهد بهبود معناداری را در قدرت ایزومتریک عضلات اندام تحتانی و کارکرد حرکتی درشت نشان داد (۱۸۰).
قدیری و همکاران (۱۳۸۶) اثر یک دوره تمرین مقاومتی را بر قدرت عضلانی و کارکرد حرکتی درشت کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک سطح GMFM I – III با دامنه سنی ۱۸ – ۱۲ سال مورد بررسی قرار دادند. در پایان مداخله بهبود معناداری در قدرت عضلانی و کارکرد های حرکتی درشت این کودکان مشاهده شد (۱۸۱).

روش شناسی تحقیق
۳-۱ ) مقدمه
آمار شاخه ای از ریاضیات عملی است که به شیوه های مختلف و با بهره گرفتن از اندازه گیری های کمی و کیفی ، ویژگی هایی از عوامل مورد مطالعه را مشخص می کند . آمار به طبقه بندی ، خلاصه کردن و توصیف کمی اطلاعات و روش های برآورد و تعمیم آنها می پردازد . روش های آماری دو دسته هستند . آمار توصیفی بیشتر به مشخص کردن داده ها ، تعمیم و ارائه آنها به صورت جدول بندی یا ترسیم نمودارها ، محاسبه و تعیین روابط بین اطلاعات می پردازد . آمار استنباطی به مجموعه روش هایی گفته می شود که در آن با بهره گرفتن از داده های حاصل از نمونه ویژگی های جامعه ، برآورد یا استنباط می شود ( حسن زاده و مداح ، ۱۳۸۵ : ۱۵ ) .
این فصل به بررسی نوع و روش تحقیق ، جامعه آماری ، حجم نمونه و شیوه نمونه گیری ، ابزار جمع آوری داده ها و اطلاعات و الگوهای آماری مورد استفاده شده ، اعتبار و روایی ابزار و روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات می پردازد .
۳-۲ ) نوع و روش تحقیق
منظور از روش تحقیق آن است که مشخص کنیم چه روشی برای بررسی موضوع پژوهش لازم و ضروری است و یا با چه روشی بتوانیم بهتر و آسان تر به پاسخ های مورد نظر در پرسشنامه پژوهش دست یابیم .

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

روش تحقیق مطالعه حاضر از نوع پیمایشی است و از نظر دامنه یک مطالعه خرد و واحد تحلیل آن معلم (فرد ) است و از نظر زمانی یک بررسی مقطعی است.
۳-۳ ) جامعه آماری تحقیق
جامعه آماری ، مجموعه ای از اشیا ، افراد و یا چیزهایی است که در یک یا چند صفت مشترک هستند ( گوردزی ، ۱۳۸۸ : ۱۸ ) .
جامعه آماری تحقیق ، متشکل از کلیه معلمان شاغل به تدریس در مدارس هوشمند شهرستان بابلسر در سال تحصیلی ۱۳۸۹-۱۳۹۰ می باشند . که تعداد آن ها بر اساس آمار سازمان آموزش و پرورش شهرستان بابلسر ۱۰۰ نفر گزارش شده است .
۳-۴ ) نمونه آماری (فرمول نمونه گیری، نحوه محاسبه و انتخاب نمونه)
نمونه آماری ، مجموعه ای از اشیاء ، افراد ، اعداد یا چیزهایی است که ویژگی ها و صفات جامعه آماری را دارا است و از جامعه با روش های احتمال و شانس انتخاب می شوند ( گودرزی ، ۱۳۸۸ : ۱۸ ) .
بر اساس جدول کرجسی و مورگان^[۷۳] حجم نمونه برابر با ۹۱ نفر تعیین گردید . برای انتخاب نمونه های آماری از روش تصادفی ساده استفاده شده است .
۳-۵ ) روش جمع آوری اطلاعات
روش گرد آوری این مطالعه کتابخانه ای و میدانی است . با بهره گرفتن از روش کتابخانه ای ابعاد مفهومی و نظری موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت و با بکارگیری روش میدانی چگونگی توزیع و روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق در جامعه مورد مطالعه بررسی خواهد شد . در روش اسنادی از تکنیک فیش برداری برای جمع آوری اطلاعات اسنادی استفاده خواهد شد و در روش پیمایشی از تکنیک پرسشنامه بکارگیری خواهد شد .
۳-۶ ) ابزار جمع‌ آوری اطلاعات
ابزار اصلی جهت گردآوری اطلاعات در این پژوهش ، پرسشنامه ی محقق ساخته ی بسته پاسخ ، می باشد .
جهت تحقق اهداف تحقیق ، پرسشنامه ی بسته پاسخ بر اساس طیف پنج گزینه ای لیکرت^[۷۴] تنظیم و تدوین شده است . پرسشنامه حاوی ۳۲ سوال بوده که از گزینه های خیلی زیاد ( ۵ نمره ) ، زیاد ( ۴ نمره ) ، متوسط ( ۳ نمره ) ، کم ( ۲ نمره ) ، خیلی کم ( ۱ نمره ) تشکیل شده است . پرسشنامه شامل قسمت های زیر می باشد :
الف ) مقدمه که به معرفی موضوع و نحوه ی تکمیل پرسشنامه پرداخته است .
ب ) اطلاعات عمومی که شامل مشخصات فردی ( جنسیت ، سابقه تدریس در آموزش و پرورش ، سابقه تدریس در مدارس هوشمند ، میزان تحصیلات ، سن و داشتن مدرک مهارت های عمومی کامپیوتر ) می باشد .
ج ) سوالات مربوط به فرضیه های اول تا ششم می باشد بدین ترتیب که سوالات (۲-۸-۱۴-۲۰-۲۵-۳۱) مربوط به فرضیه اول در رابطه با یادگیری تحصیلی ، سوالات ( ۴-۱۰-۱۶-۲۲-۲۷ ) مربوط به فرضیه دوم در رابطه با میزان پیشرفت تحصیلی ، سوالات ( ۵-۱۱-۱۷-۲۳-۲۸ ) مربوط به فرضیه سوم در رابطه با خلاقیت ، سوالات (۱-۷-۱۳-۱۹-۳۰-۲۲ ) مربوط به فرضیه ی چهارم در رابطه با انگیزه تحصیلی ، و سوالات ( ۶-۱۲-۱۸-۲۴-۲۹ ) مربوط به فرضیه پنجم فعالیت های گروهی و سوالات ( ۳-۹-۱۵-۲۱-۲۶ ) مربوط به فرضیه ی ششم در رابطه با روحیه پژوهشی می باشد ( جدول ۳-۱ ) .
جدول ۳-۱) چگونگی توزیع سوالات پرسشنامه

ردیف
شاخص ها
شماره سوال در پرسشنامه
۱
یادگیری تحصیلی
۲-۸-۱۴-۲۰-۲۵-۳۱
۲
پیشرفت تحصیلی
۴-۱۰-۱۶-۲۲-۲۷
۳
خلاقیت
۵-۱۱-۱۷-۲۳-۲۸
۴
انگیزه تحصیلی
۱-۷-۱۳-۱۹-۳۰-۲۲
۵
فعالیت های گروهی
۶-۱۲-۱۸-۲۴-۲۹

همچنین در فرضیه شش به این نتیجه رسیدیم که بین اقلام تعهدی اختیاری منفی و اظهار نظر مقبول رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.در تفسیر این فرضیه می توان گفت که شرکت هایی را که در آنها مدیریت کنترل کمتری بر اقلام تعهدی دارد، احتمال دریافت گزارش مقبول حسابرسی افزایش می یابد.زیرا پایین بودن میزان اقلام تعهدی اختیاری ،اختیار مدیر را برای مدیریت سود محدود کرده و از این رو احتمال سواستفاده از سود گزارش شده و یا تقلب کاهش یافته و احتمال دریافت گزارش مقبول افزایش می یابد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵-۴ محدودیت های تحقیق

یکی از محدودیت ها عدم تعدیل اقلام صورت های مالی به واسطه وجود تورم و داشتن زمان های متفاوت تاسیس برای واحدهای تجاری و درنهایت تحصیل اقلام دارایی های شرکت در زمان های مختلف بوده که باعث کاهش کیفیت قابلیت مقایسه ای اقلام می شود و بر نتایج پژوهش اثر گذاشته و تعمیم نتایج را با محدودیت هایی همراه می سازد.
عدم کنترل بعضی از عوامل موثر بر نتایج پژوهش از جمله تاثیر متغیرهایی چون عوامل اقتصادی،شرایط سیاسی،عمر شرکت ها،نوع صنعت و…خارج از دسترس محقق بوده و ممکن است بر بررسی روابط اثر گذار باشد.

۵-۵ پیشنهادات برخواسته از تحقیق

۵-۵-۱ پیشنهادات کاربردی

بر اساس یافته های بدست آمده از فرضیه ۶ مبنی بر اینکه بین اقلام تعهدی اختیاری منفی و اظهار نظر مقبول رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.از این رو به حسابرسان توصیه می گردد در زمان رسیدگی اینگونه اقلام را مدنظر قرار داده و احتمال مدیریت سود و تاثیر آن از لحاظ با اهمیت بودن و احتمال تعدیل اظهار نظر خود را مورد ارزیابی قرار دهند.
تحلیل یافته های بدست آمده از فرضیه ۱ نشان می دهد که مدیریت سود از طریق اقلام تعهدی اختیاری باعث دریافت گزارش مشروط از طرف حسابرسان می گردد.از این رو توصیه می گردد که استفاده کنندگان از صورت های مالی احتمال مدیریت سود از طریق اقلام تعهدی توجه داشته و در تصمیم گیری هایشان لحاظ کنند.
یافته های بدست آمده از فرضیه ۲ نشان می دهد که مدیریت سود از طریق اقلام تعهدی اختیاری تاثیری منفی بر اظهار نظر مقبول حسابرسی دارد از این رو به استفاده کنندگان از صورت های مالی توصیه می گردد که به اقلام تعهدی اختیاری به عنوان یک خبر منفی نگریسته و در تحلیل های خود مد نظر قرار دهند.

۵-۵-۲ پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی

یافته های بدست آمده از فرضیه ۱ و ۲ حاکی از آن است که هرچقدر میزان قدر مطلق اقلام تعهدی اختیاری در شرکت بالاتر باشد احتمال دریافت گزارش مقبول کمتر و بالعکس احتمال دریافت گزارش مشروط بیشتر است از آنجا که ممکن است مدیریت سود بر بند های خاصی از گزارش های حسابرسی تاثیر داشته باشد از این رو به پژوهشگران آتی توصیه می گردد که تاثیر مدیریت سود بر بند هایی مانند بند شرط برای عدم تداوم فعالیت و …مورد بررسی قرار گیرد.
در این تحقیق مدیریت سود از طریق اقلام تعهدی اختیاری مورد بررسی قرار گرفت که بعضی از فرضیه های اولیه مورد تایید قرار نگرفت از این رو احتمال می رود که روش های دیگر مدیریت سود مانند مدیریت سود واقعی یا اندازه گیری مدیریت سود با بهره گرفتن از روش های دیگر نتایج بهتری را فراهم کند از این و به پژوهشگران آتی توصیه می گردد که سایر روش های اندازه گیری مدیریت را نیز مورد بررسی قرار دهند و یا از مدیریت سود واقعی به جای مدیریت سود تعهدی استفاده کنند.و نتایج بدست آمده را با این تحقیق مقایسه کنند.

منابع و ماخذ

منابع فارسی:
ابراهیمی کردلر، علی و سیدی، سیدعزیز (۱۳۸۷). “نقش حسابرسان مستقل درکاهش اقلام تعهدی اختیاری”. بررسیهای حسابداری و حسابرسی، دوره ۱۵، شماره ۵۴، زمستان ۱۳۸۷صص ۱۶-۳٫
آذر، عادل ومؤمنی، منصور (۱۳۸۴)، “آمار و کاربرد آن در مدیریت“. جلد دوم، چاپ هشتم، تهران: سازمانمطالعه و تدوین کتب درسی علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
ارباب سلیمانی،عباس و نظری،محمود(۱۳۷۸).اصول حسابرسی،جلد اول،تهران،سازمان حسابرسی،چاپ ششم.
اعتمادی حسین ، امیر محمدی و مهدی ناظمی اردکان ی (۱۳۸۸) بررسی رابطه بین تخصص صنعت حسابرس و کیفیت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ” سال اول شماره اول و دوم صص ۱۷ الی۳۲
آقائی، محمد علی و کوچکی، حسن. (۱۳۷۴).” گمانهایی پیرامون نمایش سود”، فصلنامه بررسیهای حسابداری و حسابرسی، شماره ۱۴و۱۵، ص ۶۴-۵۶٫
بنی مهمد بهمن(۱۳۹۰)،”بررسی عوامل تاثیر گذار بر اظهار نظر مقبول حسابرس”،فصلنامه بورس اوراق بهادار ،سال چهارم،شماره ۱۳
حساس یگانه، یحیی و آذین‌فر، کاوه.(۱۳۸۹)؛” رابطه بین کیفیت حسابرس واتدازه مؤسسه حسابرسی”، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره۶۱۲، ص ۹۸-۸۵٫
حسینی، سید علی (۱۳۸۷)، “بررسی رابطه کیفت افشا (قابلیت اتکا و به موقع بودن) و مدیریت سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران”. پایان‌نامه‌ی دکتری حسابداری، دانشگاه تهران.
رحیمیان، نظام الدین؛ رضا‌پور، نرگس واخضری، حسین. (۱۳۹۰)؛” نقش مالکان نهادی در کیفیت حسابرسی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران”، دانش حسابرسی ، شماره ۴۵ ، ص ۸۱-۶۸٫
علوی طبری سیدحسین ، سید احمد خلیفه سلطان و ندا شهبندیان (۱۳۸۸) ” کیفیت حسابرسی و پیش بینی سود” مجله تحقیقات حسابداری ، شماره سوم ، ص ۲۲ الی۳۴
کرمی غلامرض
ا،آمنه بذرافشان و امیر محمدی.(بهار۱۳۹۰).بررسی رابطه بین دوره تصدی حسابرس و مدیریت سود.مجله دانش حسابداری،سال دوم،شماره ۴،صفحات ۸۲-۶۵
وحیدی الیزیی ابراهیم و حامد حامدیان (۱۳۸۸) ” برداشت حسابرسان ایران از کارایی علایم خطر در کشف گزارشگری مالی متقلبانه ” مجله تحقیقات حسابداری ، شماره سوم ، صص ۱۶۲الی۱۹۷
منابع انگلیسی
Alastair, L. & Miguel Minutti, M. & Ping, Z. (2011). Can big 4 Versus Non- Big 4 Differences in Audit–quality Proxies Be Attributed to Client Characteristics? The Accounting Review, 86(1), 259-286.
Athanasakou, V, Strong, Walker, M. (2009). “Earning Management or Forecast Guidance to Meet Analyst Expectation”. Accounting and Business Research, 39[1] , 3-55.
Bartov, E, Givoly, D, Hayn, C. (2002). “The rewards to meeting or beating earnings expectations” . Journal of Accounting and Economics 33 [2], 173-204.
Becker, C. & Defond, M. & Jiambalvo. J. & Subramanayam, R. (1998). The effect of audit quality on earnings management. Contemporary Accounting Research, 15(1), 1-24.
Beneish, M. (2001).”Earning Management: A Perspective”. Manegerial Finance, 27 [12], 3-17.
Boone, J. & Khurana Inder, K. & Raman, K. (2010). Do the big4 & the Second–tier firms provide audits of similar quality? Journal of Accounting and Public Policy, 29, 330-352.
Bradshaw, M, Richardson, S. and Sloan, R., _{{_. Do analysts and auditors use information in accruals?. Journal of Accounting Research 3?, pp. |M–T|
Brian, T. & Carl W. & Jonathan, D.S. (2011). Auditing. A Journal of Practice & Theory, 30(3), 25-46.
Butler, M, Leone, A., Willenborg, M., e_{{|d. An empirical analysis of auditor reporting and its association with abnormal accruals. Journal of Accounting & Economics UT, _U‘–_LM.
Caramanis, C. & Lennox, C. (2008). Audit effort and earnings management. Journal of Accounting and Economics, 45, 116-138.
Chen, Y. & linlin, K. & Zhou, J. (2005). Auditor s quality & earnings management for Taiwan IPO firms. Managerial Auditing Journals, 20(1), 86-104.
Chen. (2005). “The Audit Opinion of Earnings Management in Listed Companies of China“, Journal of Modern Accounting and Auditing, Vol.1, No.7: pp 67-81
Chin Ying, C. & Chan-Jane, L, & Yu-Chen, L.(2008). Audit partner tenure,audit firm tenure and discretionary accruals: does long auditor tenure impair earnings quality? Contemporary Accounting Research, 25(2), 415-435.
DeAngelo. (1981). “Auditor size and audit quality”. Journal of Accounting and Economics, vol 3(3), 183-189.
Dechow, P, Richardson, S, Tuna, I. (2003). “Why are earnings kinky? An examination of the earnings management explanation”. Review of Accounting Studies 8 [2-3], 355-384.
Dechow, P.M, Sloan, R.A, Sweeny,A.P. (1995). “Detecting Earnings Management” . The Accounting Review, 70, [2],193-225.
Geiger Marshall A., K. Raghunandan, and Dasaratha V. Rama (2005)Recent Changes in the Association between Bankruptcies and Prior Audit Opinions”AUDITING: A JOURNAL OF PRACTICE & THEORY Vol. 24,No. 1, pp. 21.35
Healy ,P ,(1985).”The Effect Of Bonus Schemes on Accounting Decision”. Journal of Accounting and Economics 7, 85-107.
Jenkins,D. S .,Kane G.D. and Velury U (2006).earning quality decline and the effect of industry specialist auditors :an analysis of the late 1990s,journal of accounting and public policy,vol.25,71-90