۲-۱-۹ معماری و سیستم های اطلاعات استراتژیک
۲-۱-۹-۱ معماری سیستم
معماری سیستم یعنی ارائه توصیفی از یک سیستم که نشان دهنده ساختار اجزاء آن، ارتباط بین آن ها و اصول و قواعد حاکم بر طراحی و تکامل آن ها در گذر زمان باشد.(زاچمن، ۱۹۹۹). در مقایسه با سایر سیستم های اطلاعاتی که حاصل کار آن ها فیزیکی و قابل لمس بوده و اجزاء و روابط حاکم بر آن ها کاملا مشخص است، معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک مواجه با سیستمی است که اجزاء آن اغلب ترکیبی و مفهومی بوده و روابط حاکم بر آن ها منبعث از مدیریت استراتژیک سازمان می باشد. بنابراین توصیف اجزاء و روابط بین آن ها نیازمند روش های خاصی است که در اصطلاح به آن مدل گفته می شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۱-۹-۲ تعریف سیستم های اطلاعات استراتژیک
برای داشتن یک درک مشترک از سیستم های اطلاعات استراتژیک بهتر است ابتدا یک تعریف جامع از سیستم های اطلاعات استراتژیک داشته باشیم. چارلز ویسمن^[۵](۱۹۸۴) سیستم های اطلاعات استراتژیک را این گونه تعریف می نماید: استفاده خلاق از سیستم های اطلاعاتی در راستای پشتیبانی از استراتژی های رقابتی شرکت با هدف رسیدن به رقبای تجاری و یا کسب برتری در مقابل آن ها(الهی، درسی سیستم های اطلاعات استراتژیک). بطور کلی می توان گفت هر سیستم اطلاعاتی(دستی یا کامپیوتری) که بتواند موقعیت رقابتی سازمان را پشتیبانی کند یا به هر ترتیبی برای سازمان مزیت رقابتی ایجاد نماید می تواند یک سیستم اطلاعات استراتژیک باشد(گالیرز، ۱۹۹۴). ممکن است بعضی از سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات مورد استفاده سازمان قرار گیرند ولی برای آن مزیت رقابتی ایجاد نکنند. بنابراین این سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات جزء سیستم های اطلاعات استراتژیک نمی باشند. برای این که یک تعریف عملیاتی تری از سیستم های اطلاعات استراتژیک داشته باشیم، بایستی آن را این چنین تعریف کنیم که سیستم های اطلاعات استراتژیک عبارت است از: توسعه و بهبود جریان اطلاعاتی برای فرایند تصمیم گیری و حمایت از موقعیت رقابتی سازمان که فرایند تصمیم گیری خود شامل: ۱- شناسایی و درک مساله(آگاهی) ۲- ایجاد راهکار برای حل مساله(طراحی) ۳- انتخاب راه حل مناسب برای حل مساله(انتخاب). هم چنین پشتیبانی از موقعیت رقابتی سازمان شامل: ۱- شناسایی نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت و تهدیدات بیرونی ۲- توسعه و بهبود برنامه ها در سطح استراتژیک و عملیاتی ۳- مدیریت عملکرد سازمان.
۲-۱-۹-۳ اهمیت معماری برای سیستم های اطلاعات استراتژیک
به دلیل اهمیت انعطاف پذیری سازمان ها در برابر فشارهای بیرونی نظیر تغییر ماهیت کسب و کار، تغییر مأموریت ها و ساختارهای سازمانی و تغییرات سریع تکنولوژی نیاز به یک چارچوب و راهنمای مناسب برای طراحی و پیاده سازی سیستم های اطلاعات استراتژیک منعطف که حداکثر سازگاری را با شرایط ذکر شده داشته باشد ضروری بنظر می رسد(زاچمن، ۱۹۹۹). به طور خلاصه می توان لزوم معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک را در ظهور سازمان های بزرگ، نیاز به طراحی و توسعه سیستم های اطلاعاتی پیچیده، ظهور سیستم های اطلاعاتی به منظور خاص و انعطاف پذیری سیستم های اطلاعات استراتژیک در برابر فشارهای بیرونی وارده بر سازمان که ناشی از تغییر و تحولات در شیوه کسب و کار، رقبا، عرضه کنندگان، مشتریان و بطور کلی تمامی تأثیرگذاران بر سازمان و تغییرات سریع فناوری اطلاعات ارزیابی کرد.
۲-۱-۹-۴ فرایند تهیه معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک
برای این که بتوانیم اجزاء، ارتباط بین اجزاء و رویه های حاکم بر توسعه و تکامل اجزاء یک سیستم اطلاعات استراتژیک را در گذر زمان بدست آوریم ما فرایندی را پیشنهاد می کنیم که ورودی های آن برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات، برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک و نوع پشتیبانی مورد نیاز از سیستم های اطلاعات استراتژیک می باشد. بنابراین برای تهیه معماری سیستم اطلاعات استراتژیک بایستی گام های زیر را اجرا نمود:
۱- تهیه برنامه استراتژیک فناوری اطلاعات
۲- تهیه برنامه سیستم های اطلاعات استراتژیک
۳- تعیین نوع پشتیبانی سیستم های اطلاعات استراتژیک
تهیه برنامه استراتژیک فناوری اطلاعات: سازمان ها برای استفاده از مزیت های فناوری اطلاعات نیازمند یک برنامه استراتژیک برای آن هستند که معمولا خروجی این برنامه استراتژیک تعریف یک سری پروژه جهت برطرف کردن شکاف بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب استفاده از فناوری اطلاعات و در نهایت معماری فناوری اطلاعات مورد استفاده برای سازمان می باشد. (http://www.dhfs.state.wi.us/aboutdhfs/ITPlan/index.htm). معماری فناوری اطلاعات یا زیرساخت ها(سطوح بنیادین) کلیه اجزاء شامل نرم افزار های کاربردی رده های مختلف مدیریتی) مدیریت عملیاتی و کنترل، مدیریت میانی و کنترل و مدیریت استراتژیک) و نرم افزارهای کاربردی عملیات ها و کارکردهای مختلف نظیر بازاریابی، تحقیق و توسعه، تولید و توزیع می باشد. به علاوه معماری اطلاعات مقوله های زیرساختی(اعم از پایگاه های داده ها، نرم افزارهای پشتیبانی، شبکه لازم برای اتصال نرم افزارهای کاربردی و …) را در خود جای می دهد. در واقع با داشتن برنامه استراتژیک فناوری اطلاعات، آن بخش از فناوری اطلاعات که برای سازمان مورد نیاز است، مشخص می شود(گوتسچالک^[۶]،۱۹۹۹). بنابراین با داشتن خروجی های این برنامه می توان یک سری از اجزای سیستم های اطلاعات استراتژیک جهت پشتیبانی از موقعیت رقابتی و ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان را مشخص نمود. این اجزاء همان اجزای معماری فناوری اطلاعات است، با این تفاوت که اجزای معماری سیستم های اطلاعات استراتژیک تنها بخشی از اجزای معماری فناوری اطلاعات را در بر می گیرد که جنبه استراتژیک دارند و در راستای پشتیبانی از استراتژی های رقابتی سازمان و ایجاد مزیت رقابتی با هدف رسیدن به رقبای تجاری و یا کسب برتری در مقابل آن ها است. به عبارت دیگر معماری فناوری اطلاعات که از نتیجه برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات بدست می آید هم دربرگیرنده اجزاء استراتژیک و هم در برگیرنده اجزایی برای انجام فعالیت های غیراستراتژیک و عملیات روزمره سازمان است(همان، ۱۹۹۹).
۲-۱-۹-۵ برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک
برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک فرایندی است که از طریق آن سازمان چارچوبی از برنامه های کاربردی مبتنی بر کامپیوتر را تعیین می کند تا این مجموعه از سیستم ها بتواند برای دستیابی به اهداف استراتژیک سازمانی کمک نماید. فرایند برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک مشتمل برتعدادی فعالیت به هم پیوسته است(نیوکیرک^[۷]،۲۰۰۳). خروجی اصلی فرایند برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک مجموعه ای مشخص از سیستم های اطلاعاتی است که می تواند به سازمان در انجام فعالیت های تجاری و دستیابی به به اهداف استراتژیک کمک نماید. بنابراین سازمان ها این برنامه را با هدف تشخیص با ارزش ترین سیستم های اطلاعاتی انجام داده و به دنبال برنامه های کاربردی و سیستم هایی هستند که نتیجه ای در پشتیبانی از موقعیت رقابتی و ایجاد مزیت رقابتی آن ها داشته باشد. خروجی برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک تعریف یک سری برنامه ها جهت استفاده از سیستم های اطلاعاتی و هم چنین کنترل مستمر و برنامه ریزی شده برای توسعه و بهبود این سیستم ها در جهت پشتیبانی از موقعیت رقابتی وایجاد مزیت رقابتی برای سازمان می باشد. برنامه ریزان بایستی تغییرات روش های مدیریتی و موقعیت رقابتی را درون فرایند برنامه ریزی قرار دهند تا از این طریق رویه های حاکم بر توسعه و بهبود این سیستم ها معین شود. این کار باعث می شود تا مجموعه سیستم های اطلاعات استراتژیک در برابر تغییرات منعطف باشند و از پیچیدگی های ناشی از توسعه های نا منظم جلوگیری شود(همان، ۲۰۰۳).
۲-۱-۹-۶ پشتیبانی از موقعیت رقابتی سازمان
اهداف ابتدایی و اولیه مدیران استراتژیک حداکثر کردن ارزش قابل تحویل به تمامی ذیعنفعان سازمان می باشد. این اهداف بوسیله برقراری و نگهداری یک چشم اندار واحد و استراتژی جهت دار تکمیل می شوند(لوفتمن^[۸]،۱۹۹۳). مزیت های رقابتی بایستی شناسایی و از آن ها در جهت رشد و ارتقاء سازمان استفاده شود. برای حمایت از موقعیت رقابتی سازمان بایستی فعالیت های استراتژیکی انجام شود مانند: ۱- شناسایی نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت و تهدیدات بیرونی ۲- توسعه و بهبود برنامه ها در سطح استراتژیک و عملیاتی ۳- مدیریت عملکرد سازمان(سن^[۹]،۱۹۹۲). سیستم های اطلاعات استراتژیک برای حمایت از موقعیت رقابتی بایستی این عملیات و فرایند را پشتیبانی کند تا بتواند ارزش مناسب را برای ذینفعان مهیا نماید. یک سیستم اطلاعات استراتژیک بایستی در قالب یک شکل قابل استفاده به وسیله متصدی این فرایند قرار گیرد(اطلاعات بایستی کامل، درست و به موقع باشند) و هم چنین اطلاعات بایستی سریع وآسان مکان یابی شوند. هدف از اجرای یک پروژه سیستم های اطلاعات استراتژیک در یک سازمان چابک می تواند توسعه و کاربرد فرایندها و اطلاعات زیربنایی برای هوشیاری موقعیتی، تصمیم گیری، برنامه ریزی و مدیریت عملکرد(با تاکید بر ارتباطات) باشد(گلدمن^[۱۰]،۱۹۹۵).
۲-۱-۹-۷ سیستم های اطلاعاتی منابع انسانی
نیروی انسانی را باید به عنوان مهم ترین سرمایه یک سازمان دانست که نقش کلیدی و مهمی در دستیابی سازمان به اهدافش دارد. امروزه سازمان ها هزینه های بالایی جهت جذب و نگهداری منابع انسانی صرف می کنند تا در عرصه رقابت از سایر رقیبان عقب نمانند. در عصر حاضر، به دلیل وجود رقابت بین سازمان ها و شرکت ها در جهت کسب منافع بیشتر، تسلط بر منابع موجود اهمیت ویژه ای یافته است. سازمان ها اگر دارای بهترین تکنولوژی بوده و از بهترین امکانات بهره مند باشند ولی از نیروی انسانی متخصص و کارآمد برخوردار نباشند و یا توانایی استفاده درست و کارآمد از نیروهای موجود را نداشته باشند قادر نیستند بر محیط اثر گذاشته و در عرصه رقابت موفق عمل کنند. نیروی انسانی این توانایی را دارد که سایر منابع را پردازش کرده و خدمات و کالاهایی را پدید آورد که سازمان به خاطر آن تاسیس شده است(صائبی،۱۳۷۸). یکی از مهم ترین وظایف مدیریت منابع انسانی برنامه ریزی نیروی انسانی است. مدیریت منابع انسانی از طریق برنامه ریزی کارآمد و اثربخش می تواند حجم و ترکیب نیروی انسانی موردنیاز برای آینده را فراهم ساخته و یا توانائی های نیروهای موجود را ارتقا بخشد. از این رو برای تداوم موجودیت سازمان و حصول به اهداف آن برنامه ریزی نیروی انسانی باید از اولویت بالایی برخوردار باشد. باید توجه داشت برنامه ریزی موثر و کارآمد نیروی انسانی و اصولاً هر نوع برنامه ریزی به اطلاعات، به خصوص اطلاعات پردازش شده نیاز دارد. امروزه یکی از مشکلات، عدم بکارگیری سیستم اطلاعات مناسب است. سیستم های اطلاعات مدیریت، توانایی پردازش اطلاعاتی در زمینه های جمعیت شناسی، آموزش، اشتغال و هم چنین عوامل موثر بر عرضه و تقاضای نیــــروی کار دارند که در نهایت در زمینه برنامه ریزی نیروی انسانی کاربرد فراوانی خواهند داشت. با تــــوجه به اهمیت اطلاعات در امر برنامه ریزی نیروی انسانی، اطلاعات را باید یکی از منابع مهم سازمان دانست. ایجاد و بکارگیری سیستم های اطلاعات مدیریت منابع انسانی را باید از اولویت های هر سازمان برشمرد که نسبت بــــه اجرای آن باید اقدام کرد. برنامه ریزی نیروی انسانی برپایه بکارگیری سیستم های اطلاعات مدیریت در کمک به اتخاذ تصمیم هــــای مربوط به منابع انسانی پی ریزی می شود(ابطحی، ۱۳۷۷).
۲-۱-۹-۸ سیستم های اطلاعات منابع انسانی
مشخص ساختن سیستم اطلاعاتی منابع انسانی نخستین و مهم ترین گام رهیافت موفقیت آمیز مدیریت نیروی انسانی است(بنیسون، برنامه ریزی نیروی انسانی). به عقیده مالکلم بنیسون اطلاعات را باید به منزله کلید استراتژی در برنامه ریزی نیروی انسانی دانست. موجودی نیروی انسانی، تقاضا و عرضه آن در آینده را می توان به وسیله سیستم اطلاعات منابع انسانی تعیین کرد. باید توجه داشت که هدف سیستم های اطلاعات منابع انسانی برنامه ریزی برای سازمان نیست، بلکه سازمان و مدیریت را در برنامه ریزی نیروی انسانی کمک می کنند.
تعاریفی برای سیستم های اطلاعاتی بیان شده که تعدادی از آن ها به شرح زیر هستند:
۱- سیستم اطلاعات منابع انسانی عبارت است از یک روش سازمان یافته جمع آوری، نگهداری و ارائه اطلاعات به مدیران به منظور تصمیم گیری در امور چهارگانه مدیریت منابع انسانی. چنین سیستمی باید دارای مشخصات زیر باشد:
الف- اطلاعات به روز باشد و به موقع در اختیار استفاده کننده قرار گیرد؛
ب- اطلاعات صحیح و دقیق باشد؛
پ- اطلاعات مربوط و مورد نیاز مدیران باشد؛
ت- کلیه اطلاعات مورد نیاز برای هر نوع تصمیم گیری به طور سریع در اختیار قرار گیرد(میرسپاسی،۱۳۷۴).
۲- منظور از سیستم اطلاعات منابع انسانی، استفاده از روشی منظم و سازمان یافته برای کسب اطلاعاتی است که تصمیم گیری عقلایی درباره منابع انسانی را در سازمان امکان پذیر می سازد. این اطلاعات باید به روز، صحیح، دقیق، کوتاه و مختصر، مربوط و مناسب، کامل و بهنگام باشد(سعادت،۱۳۸۸).
۳- سیستم اطلاعــات منابع انسانی به مجموعه ای از داده های منظم، قابل اتکا و معتبر عنوان می شود که برای برنامه ریزی نیروی انسانی به کار می رود.
۴- سیستم اطلاعات منابع انسانی به یک نظام اطلاعاتی رایانه ای معمولی نامیده می شود که در مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی به کار برده می شود. هر نظام اطلاعاتی منابع انسانی به طور منطقی یک سیاهه از شغل ها و مهارت های موجود در سازمان است. سیستم اطلاعات منابع انسانی مجموعه ای از ابزارهای مدیریت است که مدیران را توانا می سازد تا برای بهره گیری از منابع انسانی سازمان هدف هایی برپا دارند و میزان کامیابی در رسیدن به این هدف ها را تعیین کنند. درمورد برنامه ریزی نیروی انسانی اشاره شد که برنامه ریزی نیروی انسانی در حقیقت یک فرایند استراتژیک است، سیستم های اطلاعاتی مدیریت نیز در سازمان از اهمیت استراتژیک برخوردارند و آن را باید به عنوان یک مقوله استراتژیک در نظر گرفت.
۲-۱-۹-۹ طراحی سیستم اطلاعات منابع انسانی
پیاده کردن یک نظام اطلاعات تنها با خرید سخت افزارها و نرم افزارها پایان نمی یابد. این کار شامل دگرگونی در کارها، مهارت ها، مدیریت و سازمان نیز می گردد. بنا به فلسفه فنی- اجتماعی بدون رویکرد به کاربران، نمی توان یک نظام نوین اطلاعات برپا ساخت. دیــــدگاه فنی- اجتماعی خاطر نشان می کند که بر پاکنندگان نظام های نوین هر دو مسئولیت فنی و اجتماعی را به عهده دارند(لاودن، مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی). هم چنین تکنولوژی، محیط، اندازه یا بزرگی سازمان تعیین کننده نوع سیستم اطلاعاتی و شیوه پــــردازش آن ها در سازمان می باشند(ال دفت،۱۳۷۴). طراحی و راه اندازی یک سیستم اطلاعاتی منابع انسانی را می توان در ۵ مرحله انجام داد.
مرحله اول: مطالعه و شناخت سیستم فعلی: اولین مرحله در طراحی یک سیستم اطلاعاتی بررسی وضعیت سیستم اطلاعات موجود در سازمان است و درصورت عدم وجود یک سیستم اطلاعاتی رسمی در سازمان، ضروری است که هر سیستم دیگر موجود شناسایی گردد. هدف از بررسی سیستم اطلاعاتی فعلی پاسخ به سوالاتی از این قبیل است:
– حجم اطلاعاتی که سیستم فعلی می تواند آن را پردازش کند چقدر است؟
– کیفیت اطلاعات در چه حدی است؟
– چه نوع اطلاعاتی موردنیاز است؟
– اطلاعات از چه منابعی به دست می آید؟
هم چنین مطالعه سیستم اطلاعات موجود باید برای ما روشن سازد که آیا سیستم اطلاعات مرکزی وجود دارد یا این که هر قسمتی به طور مستقل اطلاعات موردنیاز خود را پردازش می کند.
مرحله دوم: تعیین اولویت های اطلاعاتی: همه اطلاعات به یک اندازه دارای ارزش و اهمیت نیست. فقدان برخی از اطلاعات می تواند موجب ناکامی در برنامه ها شود. بنابراین، سیستم های اطلاعاتی باید طوری طراحی گردد که اولاً اطلاعـــات ضروری و مهم برای تصمیم گیــــری را تهیه کند و در اختیار تصمیم گیرندگان قرار دهد و سپس در صورت لزوم و به صرفه بودن از نظر وقت و هزینه، اطلاعات کم اهمیت را در اختیار بگذارد. مدیران علاوه بر شناخت سیستم ها نیاز به شناخت سازمان و عوامل آن خواهند داشت. از این رو شناخت کل سازمان برای آن ها ضروری است. درک نظام همراه با شناخت سازمان دست مایه گزینش شکل ویژه و مناسب نظام اطلاعات برای سازمان می شود که بدان معماری نظام اطلاعاتINFORMATION SYSTEM ARCHITECTURE عنوان می دهند که می توان آن را ترکیبی از اطلاعات و مدیریت دانست(لاودن). اولویت هایی که می توان برای سیستم اطلاعـــاتی منابع انسانی در زمینه برنامه ریزی نیروی انسانی درنظر گرفت شامل: اطلاعاتی در زمینه جمعیت و نیروی کار، روندها و دگرگونی های اقتصادی و اجتماعی و قوانین و مقررات و فعالیت های دولت به انضمام مسایل مربوط به عرضه و تقاضای نیروی انسانی است.
مرحله سوم: طراحی سیستم اطلاعاتی جدید: در این مرحله طراحی و پیشنهاد سیستم اطلاعاتی جدید انجام می شود. سیستم جدید باید جوابگوی تمام نیازهای اطلاعاتی سازمان درمورد منابع انسانی باشد. یکی از مشخصات چنین سیستمی ورودی های متعدد و زیاد است. انواع اطلاعات خام از منابع و مراکز مختلف از طریق این ورودی ها به سیستم وارد، بعد از پردازش به صورت اطلاعات طبقه بندی شده و گزارش هـــــا در یک جا متمرکز و برای برنامه ریزی نیروی انسانی و سایر برنامه ریزی ها در اختیار مــــــدیران سطوح مختلف و تصمیم گیرندگان قرار می گیرد. مهم ترین ویژگی چنین سیستمی ادغام و یک کاسه کردن تمام اطلاعات مربوط به نیروی انسانی است. باید توجه داشت وجود اطلاعات بی حد و حصر یا انفجار اطلاعات خود عاملی در جهت عدم کارایی سازمان ممکن است تبدیل شود. بنابرایــن، ویژگی های یک طراحی مناسب سیستم های اطلاعاتی مدیریت منابع انسانی جهت برنامه ریزی عبارت است از(زاهدی،۱۳۷۸):
۱- در دسترس بودن(ACCESS ABILITY)، یعنی امکان دستیابی به اطلاعات از راه های ساده و با زبان های طبیعی؛
۲- به هنگام بودن(TIME LINESS)، یعنی امکان دریافت اطلاعات در زمان مناسب به گونه ای که فرصت اقدام از دست نرفته باشد؛
۳- دقیق بودن(ACCURACY)، یعنی گزارش ها باید درحد امکان بدون خطا یا اشتباه باشد؛
۴- مرتبط بودن(RELEVANCE)، یعنی اطلاعــات حاوی جزئیات کسل کننده و حاشیه های نامربوط نباشد؛
۵- قابلیت کاربرد(USABILITY)، یعنی شکل خروجی با چگونگی شناخت، اولویت ها و مطلوبیت های کاربران تطابق داشته باشد.
نکته ای دیگر که در طراحی سیستم اطلاعاتی باید مدنظر قرار داد این ست که در عصر اطلاعات ارزش افزوده از طریق تبدیل اطلاعات به دانش و هم چنین سرعت انتقال آن حاصل می شود. بنابراین، اگر شبکه اطلاعات سرعت کافی نداشتــــه باشد ارزش سیستمی که طراحی می شود صفر خواهدبود(رضائیان،۱۳۷۷). در طراحی سیستم جــدید همراهی و مشارکت کارکنان می تواند در جهت افزایش کارایی و کاهش تنش، اثرات مثبتی در سازمان برجای گذارد. در مورد انتخاب و طراحی سیستم جدید، مدیران باید آن را برای مدت زمان کوتاهی، به کار گیرند که این مرحله را در اصطلاح نصب آزمایشی گویند. سپس بر ارزیابی نتایج بپردازند و در صورت مثبت بودن نتایج، نصب موقت به نصب دایم تبدیل کنند و در غیر این صورت از ادامه فعالیت سیستم جلوگیری به عمل آورند. در صورت عدم رضایت سیستم طراحی شده باید مجدداً از مرحله اول فرایند را آغاز کنیم تا با رفع معایب و مشکلات سیستم موردنظر را به اجرا درآوریم.
مرحله چهارم: انتخاب و نصب کامپیوتر(در صورت لزوم): در صورتی که سرعت عمل، دقت و صحت یک سیستم دسته اطلاع رسانی قابل قبول نباشد و نتواند نیازهای اطلاعاتی سازمان را رفع کند لازم است از کامپیوتر استفاده شود. هم چنین باید توجه داشت کامپیوتر را مطابق سیستم اطلاعاتی انتخاب کرد نه برعکس. در مورد سیستم هایی نیز که از کامپیوتر استفاده می کنند، ارتقا سیستم ها و بکارگیری سخت افزار و نرم افزار جدید با توجه به دگرگونی محیط و تغییرات مستمر ضروری است. هم چنین با توجه به تغییرات سریع در صنایع کامپیوتر و سخت افزارهای مربوط به آن سیستم باید توانایی روزآمد شدن همگام با تغییرات جدید را نیز داشته باشد(کنت سی و پریس، ۱۳۷۷).
مرحله پنجم: حفظ کیفیت سیستم اطلاع رسانی: کیفیت اطلاعـاتی که از سیستم موجود بیرون می آید به کیفیت داده هایی که وارد سیستم شده است بستگی دارد. بنابراین، تمام قسمت ها باید بتوانند اطلاعات مهم را از اطلاعات بی ارزش تشخیص دهند و با ارسال اطلاعات مفید و هم چنین فرستادن گزارش های صحیح، دقیق و به موقع کیفیت سیستم اطلاعاتی منابع انسانی را بهبود بخشد. منظور از کیفیت اطلاعات این است که مدیران باید بین بایدها و هست های گزارش شده مقایسه ای انجام دهند. اطلاعات دقیق تر، کیفیت بالاتری را برای مدیران و امنیت بیشتر را به وجود می آورند. در عیــــن حال هزینه بیشتری را نیز موجب می شود(همان،۱۳۷۷). در صورت تداوم کاربرد سیستم، مدیران باید به منظور نکات ایمنی و حفاظتی، برنامه منسجم و جامع تعمیر و نگهداری را تهیه و تدوین کنند تا درصورت بروز هرگونه مشکلی با رفع سریع آن، سلامت را به سیستم بازگردانند.
۲-۲ بخش دوم مزیت رقابتی
مزیت رقابتی، عامل یا ترکیبی از عوامل است که باعث می شود، در محیط رقابتی سازمان موفق تر از سایر سازمان ها عمل کند. در تعریف دیگر، مزیت رقابتی شامل مجموعه عوامل یا توانمندی هایی دانسته شده است که همواره شرکت را به نشان دادن عملکردی بهتر از رقبا قادر می سازد. هم چنین مزیت رقابتی، ارزش های قابل ارائه شرکت برای مشتریان است، به نحوی که این ارزش ها از هزینه های مشتری بالاتر است(پورتر^[۱۱]،۱۹۸۶) تا کنون حقیقات بسیاری برای شناسایی مهم ترین عواملی که در مزیت رقابتی نقش دارند و هم چنین، روش های حفظ مزیت رقابتی صورت گرفته اند.
مبانی فکری و نظریه های متفاوتی که در دوره های زمانی گوناگون در رابطه با محیط و سازمان و رابطه این دو مطرح شده اند، به نوعی در شکل گیری مفاهیم راهبرد و مدیریت راهبردی در آن زمان تأثیرگذار بوده و دیدگاه های متفاوتی نسبت به آن ها ایجاد کرده اند. این تغییرات در مفهوم مزیت رقابتی نیز ایجاد شده است.
به طور کلی، سه دیدگاه در مفاهیم مزیت رقابتی وجود دارند: “سازمان صنعتی²”(I /O)، چمبرلین و شومپیتر. مبنای تئوریکی تحقیقات اخیر در رشته مدیریت راهبردی که از تئوری چمبرلین ریشه گرفته، تئوری مبتنی بر منابع است .اهمیت RBV در استفاده و ایجاد منابع منحصر به فرد سازمان در ایجاد مزیت رقابتی است. به عبارت دیگر، منابع منحصر به فردی که مزیت رقابتی برای سازمان ایجاد می کند، شایستگی های محوری هستند.
الف) مزیت رقابتی از دیدگاه سازمان صنعتی(I/O) (1968-1956)

Daphniidae(Straus, 1820)

Family

Ceriodaphnia(Dana, 1853)

Genus

C. quadrangula(O.F. Müller, 1785)

Species

۲-۵- مروری بر مطالعات انجام­گرفته
۲-۵-۱- اهمیت آنتن­منشعب­ها
زئوپلانکتون های آب شیرین به طور اصلی مرکب از پروتوزوآها، روتیفر ها، آنتن منشعب ها و پاروپایان هستند. آنتن منشعب­ها از لحاظ بیوماس، گروه غالب را تشکیل می دهند. آنتن منشعب ها به لحاظ اندازه کوچک و زمان تولید کوتاه، به سرعت به تغییرات در تراکم غذای جلبکی]۸۵،­۸۳[ پاسخ نشان می دهند. چرخه­زندگی آنتن­منشعب­ها خصوصیاتی دارد (پارتنوژنزیز، بلوغ و تولیدمثل زودهنگام) که به آن­ها اجازه می­دهد بهتراز شرایط مطلوب محیط استفاده­کنند به علاوه تضمین می­ کنند که یک جمعیت کوچک می ­تواند دوباره از توده در حال مرگ ومیر بدست بیاد ]۸۴[.
کلادوسرها از اعضاء بسیار مهم زئوپلانکتونی هستند، که معمولاً به محیط­های آب­شیرین با مقادیر شوری کمتر از ۱ گرم بر لیتر محدود­شده ­اند. سخت­پوست آب­شیرین، C. dubia می ­تواند در آزمایشات استاندارد کوتاه­مدت جهت تخمین سمیت حاد یا مزمن مواد شیمیایی فاضلاب و سیستم­های دریافت آب­شیرین استفاده­شود. برخی کلادوسرها می­توانند در گستره وسیعی از pH قرار­گیرند اما تنوع به­ طور معنی­داری در pH پایین کاهش می­یابد. pH پایین باعث کاهش جذب سدیم و بالا رفتن انتشار یون می­ شود بنابراین سبب استرس فیزیولوژیکی و افزایش تقاضای انرژی می­گردد ]۶۴[.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

کومار در سال ۲۰۰۲ گزارش داد که گونه C. quadrangula در پرورش لارو کپور ماهیان استفاده می شود و در نهایت این گونه را موجودی مناسب جهت تغذیه لارو ماهی معرفی کرد]۷۲[. آدیمو و همکاران (۱۹۹۴) پتانسیل تولید انبوه آنتن منشعب دیگری بنام Moina dubia و کاربرد آن را به عنوان اولین غذا برای پرورش نوزادگربه ماهی آفریقایی بررسی کردند. آن ها رشد و میزان بقای بهتری را برای نوزادان پرورش یافته با M. dubia نسبت به ناپلیوس Artemia و جیره خشک تجاری مشاهده کردند]۷[. گونه­ های جنس Moina از زئوپلانکتون­های آب شیرین هستند که یکی از مهمترین غذاهای زنده در پرورش لارو ماهیان پرورشی و تزئینی محسوب­می­شوند. استفاده از گونه­ های جنس Moina به­عنوان غذای زنده در پرورش لارو ماهیان کپور معمولی ]۵۹[، لارو بچه­ماهی انگشت­قد کپور سرگنده، لارو خامه­ماهی توام با غذای کنسانتره انجام­شده­است. جنس Moina به­عنوان غذا برای استفاده لارو ­ها دارای اهمیت است، مثل pacu (Piaractus mesopotamicus) و tambaqui (Colossoma macropomum)، که به صورت عمومی در آبزی­پروری برزیل استفاده­می­شوند ]۱۰۰[. از سوی دیگر، گونه­ های این جنس جایگزین مناسبی برای آرتمیا در پرورش میگوی بزرگ آب شیرین و ماهیان آکواریومی محسوب­می­شوند. همچنین از M. macrocopa به­عنوان جایگزین Artemia salina در تغذیه لارو باس دریایی استفاده­کردند و به این نتیجه رسیدند که می­توان در هچری­های لارو باس دریایی، M. macrocopa را جایگزین مناسبی برای A. salina در­نظر­گرفت]۵۹[.
آنتن­منشعب­ها به­ صورت معمول در ارزیابی زیستی سمیت محیط­های آبی به­ دلیل تولیدمثل سریع وحساسیت به محیط شیمیایی خود مورد استفاده­قرارمی­گیرند. به­ دلیل اینکه آنتن­منشعب­ها نقش اساسی را در شبکه ­های غذایی آبی به­عنوان واسط بین تولیدکنندگان اولیه و ماهی­ها بازی می­ کند، تغییرات چرخه زندگی در دافنی­ها می ­تواند باعث ایجاد پاسخ­هایی در سطح جمعیت یا اکوسیستم شود ]۳۵[.
۲-۶- نور و مفاهیم آن
تعاریف گوناگونی از نور توسط دانشمندان بیان گردیده است. اسحاق نیوتون^[۲۱] در کتاب خود شرحی بر نورشناسی^[۲۲] تعریف خود را در ارتباط با نور این گونه بیان می دارد: پرتوهای نور ذرات کوچکی هستند که از یک جسم نورانی نشر می شوند. کریستین هایگن^[۲۳] در توضیح نور چنین ذکر کرد که حرکت نور به صورت موجی است و از چشمه به تمام جهات پخش می شود. بیشتر به­خاطر نبوغ جیمز کلرک مکسول^[۲۴] است که ما امروزه می­دانیم نور نوعی انرژی الکترومغناطیسی است که معمولاً به عنوان امواج الکترومغناطیسی توصیف می­ شود و طیف کامل آن شامل امواج رادیویی، تابش فرو قرمز، طیف مرئی از قرمز تا بنفش، تابش فرابنفش، پرتوهای ایکس و پرتوهای گاما می باشد. علاوه­بر آن طبق نظریه کوانتومی نور، که در دو دهه اول قرن بیستم به­وسیله پلانک، اینشتین و بور برای اولین­بار پیشنهاد شد، نور انرژی الکترومغناطیسی کوانتیده است بدین معنی که جذب و نشر انرژی میدان الکترومغناطیسی به صورت مقدارهای گسسته ای به نام فوتون انجام می گیرد]۲[، به­ طور کلی نور صورتی از انرژی است که چه آن را موج بدانیم یا ذره با سرعت بسیار زیاد از چشمه خود گسیل شده و در اطراف منتشر می­ شود. نور می ­تواند از فضای خالی از ماده (خلاء) و نیز از بعضی مواد مانند هوا و آب و شیشه که آن­ها را محیط شفاف می­نامند بگذرد. نور در اثر برخورد با ماده و یا تغییر محیط انتشار، اثرها و رفتارهایی را بروز می­دهد. اثرهای نور بر ماده زیاد است]۴[.
چشم انسان فقط به محدوده کوچکی از طیف الکترومغناطیس، بین طول موج­های تشعشعی ۴۰۰ نانومترتا ۷۰۰ نانومتر حساس می­باشد. در این محدوده طول موج­های مختلف به­ صورت رنگ­های مختلف برای مشاهده­کننده ظهور­پیدا­می­ کند. نور مستقیم خورشید که متشکل از رنگ­های بنفش، آبی، سبز متمایل به آبی، سبز، سبز متمایل به زرد، زرد، نارنجی و قرمز می­باشد، به­ صورت سفید ظهور­پیدامی­کند. طبیعت ترکیب نور سفید را می­توان به­آسانی توسط عبور پرتوئی از نور خورشید از داخل یک منشور نشان­داد. طیف حاصله پس از انکسار از داخل منشور، نشان­می­دهد تشعشعی که طول موج بلندتری (قسمت قرمز طیف با انرژی کمتر) دارد در مقایسه با طول موج کوتاه­تر تشعشع (قسمت بنفش با انرژی بیشتر) کمتر انکسار پیدا می­ کند]۳[.
۲-۶-۱- مطالعات در ارتباط با اثرات نور
مطالعات بسیاری در ارتباط با اثر دما، شوری، تغذیه و غیره بر آبزیان در ارتباط با جنبه های مختلف زیست شناسی آن­ها صورت­ گرفته و نتایج مختلف و قابل توجهی به­دست آمده­است. در بسیاری موارد نور یکی از فاکتورهای مهم در تولید مثل آبزیان از جمله غذاهای زنده تشخیص داده شده است ]۱۰۷[. بر اساس گزارش بوییکما^[۲۵] در سال ۱۹۷۳ ، نور مداوم ظرفیت تولید مثلی را در دافنیD. pulex کاهش داد]۳۳[. از سوی دیگر سگال^[۲۶]در سال ۱۹۷۰ بیان داشت که نور با تغییر در مسیرهای نوری عصبی-ترشحی^[۲۷] بر فعالیت های تولید مثلی تاثیر گذار است]۱۰۷[. همچنین، امری و ایکدا^[۲۸] در سال ۱۹۸۴ نشان دادند که نقش فعالیت های ترشحی و هورمونی بر جفتگیری، رسیدگی و رها کردن تخم های مولدین،تخم گشایی، پوست اندازی و مرگ و میر در پاروپایان نیز متاثر ازنور می­باشد]۸۹[.
نقش نور در رفتار تجمعی آنتن منشعب D. pulex توسط جنسن^[۲۹] و همکاران در سال ۱۹۹۹ بررسی شد. آن­ها گزارش­دادند که این گونه در مقابل نور غیر یکنواخت تجمع نموده در حالیکه از نور پیوسته و یکنواخت اجتناب می­نماید حتی اگر شرایط تغذیه­ای مناسب باشد. این موارد نشان دهنده این است که نور فاکتوری مهم در رفتار اجتماعی آنتن منشعب­ها می باشد]۶۰[. پاسخ تاکتیک نوری در D. magna زمانی­که تحت رژیم نوری که طلوع و غروب خورشید را شبیه­سازی می­کرد قرارگرفت، به میزان زیادی افزایش­یافت. تغییرات در شدت و رنگ دوره­ های شفقی که محرک اولیه برای مهاجرت­های عمودی بسیاری از فرم­های پلانکتونی­است، در این گونه دیده­شد، که ممکن است در جانوران دیگر نیز حائز اهمیت باشد]۴۵[. دوره­نوری به احتمال زیاد یک فاکتور کلیدی است که الگوی فصلی تغییرات مشاهده شده در بسیاری از جمعیت­های زئوپلانکتونی را شرح می­دهد. الکسیو و لامپرت^[۳۰] در سال (۲۰۰۱) نشان دادند که نور و دسترسی به غذا دو نقطه اوج تولید مثل جنسی در کلونی D. pulicaria ، یک نقطه اوج در ژون و دیگری در نوابر را نتیجه می­ دهند]۱۰[.
اکولوژیست های محیط آبی، داده های آزمایشگاهی در ارتباط با رشد، تولید مثل و تکامل که در تاریکی مداوم، نوردهی مداوم، نور و تاریکی متناوب، و یا در سیکل های نوری نامعین بدست آمده گزارش­کرده اند. نتایج استارک­ویتر^[۳۱] (۱۹۷۳) نشان­می­دهد که در نژاد های معین کلادوسرها وجود یا عدم وجود نور ممکن است روی دینامیک جمعیت، تولید مثل و تکامل آن­ها تاثیر­گذارد]۱۱۳[. آثار نور بر دوره­ های پوست­اندازی سخت­پوستان سال­های زیادی است که شناخته­شده و به تفصیل بیان­گردیده است. دوره پوست­اندازی می ­تواند بوسیله انتخاب رژیم نوری مناسب بازداشته و یا تسریع گردد]۹[. آزمایش با بهره گرفتن از پاروپایان نشان­داد که این آثار نتیجه کنش متقابل گروهی از هورمون های محرک و بازدارنده رشد و پوست­اندازی هستند. تکامل ناپلیوس و کوپه پودیت در گونه های جنس Cyclops شدیداً متاثر از سیکل نوری است. آهسته ترین تکامل ناپلیوس در نوردهی مداوم، و توسعه سریع در سیکل­های نوری کمتر، گزارش­شده­است ]۱۱۳[، اما تکامل سریع­تر Acartia sinjiensis در دوره­ های نوردهی طولانی­تر میسر می­ شود.
آهنگ تقریبی چرای ریز­جلبک­ها به­وسیله کشت آزمایشگاهی C. quadrangula تحت نوردهی مداوم توسط ثبت کلروفیل نشان­دار در جریان خروجی کشت مطالعه­شد. جلبک سبز C. vulgaris در این مطالعه به­عنوان غذا مورد استفاده­قرار­گرفت. نتایج بدست­آمده نشان­داد جانورانی که ابتداً تحت رژیم نوری ۱۲ ساعت روشنایی:۱۲ ساعت تاریکی بودند و سپس به روشنایی دائمی انتقال­یافتند دو بیشینه را در آهنگ تقریبی چرا با دوره­ های ۷/۰ و ۱/۱ ساعت نشان­دادند. جانورانی که در ابتدا تحت روشنایی دائمی رشد­یافتند هیچ آهنگ تقریبی را از خود نشان­ندادند.]۶۹[.
در مناطق معتدل احتمالاً نور و دما مهمترین عوامل محرک فعال­سازی تخم­های نهان­زی زئوپلانکتون­ها هستند. همچنین بسیاری مطالعات آزمایشگاهی نیاز به نور یا دمای بالا را در تفریخ تخم های نهان­زی زئوپلانکتون ها نشان­داده­اند]۱۰۹،­۱۱۱[. در آزمایشی که توسط روجاس^[۳۲] در سال ۲۰۰۱ انجام­شد اثر دوره­نوری و شدت نوری بر میزان تفریخ تخم­های نهان­زی M. micrura بررسی­شد. این تلاش جهت تعیین تکنیک­های بهینه تفریخ برای استفاده از نوزاد­ان M. micrura برای تغذیه لارو ماهی انجام­گرفت. بر طبق این تحقیق میزان بهینه دوره­نوری، ۸ یا تعداد ساعات بیشتر روشنایی بود]۱۰۰[. استروس^[۳۳] (۱۹۷۱) دوره­ های متفاوت نوردهی را در مراحل مختلف تفریخ استفاده­کرد. او ذکر­کرد که بهترین نتایج با یک دوره­نوری ۱۶ ساعته آغازین، که به­وسیله یک دوره­تاریکی ادامه­یابد (۷۲% از تفریخ)، یا با دو دوره ۲ ساعته یکی در آغاز و دیگری از چهاردهمین تا شانزدهمین ساعت آزمایش (۳/۶۳%) رخ­می­دهد]۱۲۲٫[
دیویسون^[۳۴] در سال ۱۹۶۹ اظها­رداشت که تخم­های نهان­زی D. pulex به شدت نور ۴۱۸ لوکس برای گرفتن پاسخ ۱۰۰% جهت تفریخ نیازمندند، که علت آن حفاظت شدیدی است که پوسته برای جنین تامین می­ کند ]۲۴[. در مطالعه­ ای که توسط روجاس (۲۰۰۱) بر روی تفریخ تخم­های نهان­زی M. micrura انجام­شد، نشان­داده­شد که تفریخ به­شدت متاثر از دوره­نوری و شدت نور می­باشد. برطبق نتایج به­دست­آمده دوره­نوری و شدت نوری حداقل ۸ ساعت و ۸۵۰ لوکس برای این گونه مورد نیاز است ]۱۰۰[.
شواهد بر این نکته اشاره می­ کنند که تخم­های نرمال و تخم­های نهان­زی در بی­مهرگان متنوع (یعنی سخت­پوستان، حشرات، روتیفرها) میتوانند هم دریافت نور^[۳۵] ]۵۶،­۴۷[ و هم دریافت شیمیایی^[۳۶] ]۷۵،­۴۸[ داشته باشند. برای مثال تخم­های حشره Bemisia argentifolli تحت رژیم نوری D10:L14 با شدت نور بالا مقادیر تفریخ بالاتری را نسبت به تخم­های تیمارشده با رژیم نوری D14:L10 با شدت نور کم از خود نشان دادند. در تخم­های نهان­زی روتیفر (Brachionis plicatilis)، زمان تفریخ و هم­زمانی تفریخ بوسیله شرایط محیطی تحت تاثیر قرار­گرفت (دوره نوری، دما، شوری) ]۴۷[.
علاوه­بر­این، نتایج هاگیوارا^[۳۷] و همکاران در سال ۱۹۹۵ بر این اشاره می­ کند که تفریخ تخم­های نهان­زی روتیفر بوسیله شدت نور و ترکیب طیفی نور تاثیر­پذیرفته و، مهمتر این­که تفریخ می ­تواند در تاریکی با اضافه کردن پروستوگلاندین­ها E1, E2 و F2 القاء گردد. این نویسندگان این­گونه نتیجه­گرفتند که تولید پراکسید در آب دریا بوسیله نور ایجاد می­گردد و اکسیداسیون اسیدچرب در پروستوگلاندین­ها درون جنین مکانیزم راه ­اندازی تخم­های نهان­زی برای تفریخ است ]۴۸[. اطلاعات در مورد نور و تاثیرات آن به­ ویژه برای القاء گونه ­هایی که تخم نهان­زی تولید می­ کنند مهم است. مطالعات انجام­شده بر روی Acartia tonsa تحت تاثیر رژیم­های نوری مختلف نشان­داد در بیشتر تانک­ها تولید تخم نسبتاً بالا بود و ماکزیمم تولید تخم را ۴۴ تا ۵۰ تخم به ازای هر فرد ماده در روز در دمای بین ۱۸ و ۲۵ درجه سانتی گراد گزارش­داده­اند]۹۱[. در مطالعه­ ای مشابه بر روی A. sinjiensis تولید روزانه تخم برای مدت ۸ روز متوالی تحت رژیم­های نوری مختلف برای ارزیابی پتانسیل نوسان تولید تخم در طول زمان پایش شد. نتایج نشان­داد که دوره نوری به طور معنی­داری روی تولید تخم A. sinjiensis اثر می­ گذارد. بالاترین تولید روزانه معنی­دار تخم مربوط به تیمار دوره­نوری با فاز نوری ۱۸ ساعت یا طولانی­تر بود]۱۷[. داده ­های آزمایش ۴۸ ساعت تفریخ موفق نشان­داد­که دوره نوری همچنین به صورت معنی­داری بر­روی فرایند تفریخ A. sinjiensis تاثیر می­ گذارد. میزان تفریخ به­ طور یکنواختی با افزایش زمان نورافشانی افزایش می­یابد هرچند تفاوت معنی­داری بین بالاترین مقادیر تفریخ در D0:L24 و D6:L18 یافت­نشد]۱۷[.
در کلادوسرها تولید تخم نهان­زی راهی است که بقاء در شرایط دشوار را تضمین می­ کند. از جمله فاکتورهای تاثیرگذار در این فرایند دوره­نوری است. در بسیاری از کلادوسرها از جمله D. pulex، Daphnia middendorffiiana ، ­D. magna عامل محرک تولید تخم نهان­زی در جمعیت تغییر در دوره­ های نوری است. در D. magna تحت رژیم­های نوری D16:L8 زاده­های نر تولید شدند ]۱۳۴[. در بسیاری از مطالعات در ارتباط با کلادوسرها کاهش دوره نوری و سطوح پایین غذایی رابطه مستقیمی با تولید نر در جمعیت دارد]۱۳۴،­۱۲،­۵۳،­۷۰[. در گونه­ های مختلف طول دوره­نوری اثرات متفاوتی را بر جنسیت، تولید تخم نهان­زی و چرخه تولیدمثلی ارگانیزم­ها می­ گذارد ]۱۲۳،­۱۲۱[.
کرپلااینن^[۳۸] در سال ۱۹۸۶ شواهد روشنی را از اختلاف بین گونه ­ای در ژن­های کنترل کننده پارامترهای چرخه زندگی D. magna آشکار می­سازد و داده ­ها نشان می­ دهند که بیان فنوتیپ یک ویژگی خاص، تابع پیچیده­ای از شرایط محیطی است. نتایج نشان­می­ دهند دوره نوری در تعیین بقاء کلون­ها و رفتار تولیدمثلی D. magna بسیار مهم است ]۷۰[. در منطقه تیوارمین^[۳۹] در فنلاند جنوبی، جمعیت­های کلادوسرها باید جنس نر و تخم­های نهان­زی را برای بقاء در موقعی که استخرها یخ می­بندند تولید کنند. بنابراین، غیرمنتظره نیست که دوره­نوری یک اثر مهم روی رفتار تولیدمثلی آن­ها دارد. از آنجایی که طول روزها در یک جریان منظم با گردش فصول کمتر می­گردد، دوره نوری یک شاخص بهینه برای نزدیک شدن زمستان است. به­هر­حال در این مطالعه نیاز به دوره نوری برای افزایش تولید جنس نرحائز اهمیت است ]۷۰[.
باروری کشت کوپه­پود بوسیله محدوده­ای از فاکتور­ها، شامل جیره غذایی، تراکم موجود و شرایط محیطی کشت، مثل دوره­نوری، دما و شوری تاثیر می­پذیرد]۶۶،­۹۹،­۷۱،­۲۰،­۷۷[. دوره نوری یکی از با اهمیت­ترین فاکتورهای نشانه­ های محیطی برای بررسی چگونگی کیفیت فصل در طبیعت است ]۴۹٫[ در ضمن دوره­نوری یک پارامتر محیطی است که می ­تواند با کمترین هزینه در هچری­های آبزی­پروری دستکاری گردد]۲۲[.
نتایج تعدادی از مطالعات قبلی بر این­ مورد اشاره­کرده ­اند که رژیم نوری می ­تواند به صورت مشخص روی نرخ روزانه تولید تخم در کوپه­پودها تاثیر بگذارد ]۹۰[. در مطالعه­ ای ماده­های A. tonsa که از ساحل مصب آتلانتیک میانی جمع­آوری شدند مقادیر ساعت به ساعت تولید تخم را در خلال شب نشان­دادند. میانگین تولید تخم در شب، ۸/۲ بار بزرگتر از آن در خلال روز بود]۱۱۴[. به طور مشابه پک و هولست^[۴۰] در سال ۲۰۰۶، در مطالعه بر روی A. tonsa زمانی که در معرض دوره­ های نوری بیش­تر و مساوی ۱۲ ساعت بودند مقادیر ساعت به ساعت تولید تخم در خلال تاریکی که بیش از دوبرابر آن در خلال دوره­ های نوری بود را مشاهده کردند. در حقیقت یک یافته جدید در تحقیق آن­ها این بود که نرخ تولید تخم در خلال تاریکی نسبت به آن در روشنایی (D/L) با افزایش مدت دوره­نوری افزایش می­یابد. ۴۸ ساعت تفریخ موفق به­ طور مشخصی در بالغین آزمایش­شده با کاهش دوره­نوری کاهش­یافت به­ طوری که نصف و سه چهارم از تخم­های تولید­شده در دوره­ های نوری ۱۲ و۸ ساعت در ۴۸ ساعت تفریخ نشد ]۹۰[.
در آزمایش اثر دوره­نوری بر طول مدت زندگی، به طور­معنی داری طول­زندگی کوتاه­تر در بالغین تحت نور دائمی نسبت به سایر دوره­ های نوری تست­شده، بدست­آمد. این­چنین که نتایج نشان­می­ دهند، A. sinjiensis تحت نوردهی دائمی بعد از چند روز شروع به کاهش تولید تخم روزانه می­ کند. مثل­اینکه نور دائمی A. sinjiensis را برای حدود ۲۴ ساعت فعال نگاه­می­دارد، ازاین­رومقادیر بالای سوخت و ساز برای نگه­داری موردنیاز­می­ شود، که می ­تواند امیدبه زندگی کوتاهتری را نتیجه­دهد]۱۷[.
کلادوسرها اغلب در بدنه­های آبی با تغییرات کوتاه­مدت غیر قابل پیش ­بینی شرایط محیطی زندگی می­ کنند. از آن­جایی که تخم نهان­زی در مقابل شرایط ناسازگار مقاوم است، بقاء و پراکنش کلون­ها وابسته به تکامل آن­ها پیش از شروع دوره­ های نامساعد در ماده­های پارتنوژنتیک است. برای بیش­ترین اندازه کلونی و متعاقب آن هماوری جنسی در چنین محیطی، کلادوسرها نیاز به درجه­ای از انعطاف­پذیری در پاسخ به تحریک القاء تخم نهان­زی دارد ]۱۹[.
حداقل سه نشانه خارجی وجود دارد، دوره نوری، دما و شرایط کشت که هرکدام از این­ها می ­تواند تولید نر و دوجنسی را در کلادوسرها زمانی که تغییرات ناگهانی از حد آستانه تجاوز می­ کنند القاء کند. ممکن است یک دوره نوری یا دمای ویژه باعث القاء تولید جنس نر و دوجنسیتی نگردد. پس سومین فاکتور القاء نر، شرایط کشت]۱۲[، به احتمال قوی تاثیراتی روی تغییر الگوهای تولیدمثل دارد. مطالعه کاروالهو و هاگز^[۴۱] ­که در سال ۱۹۸۳ صورت­گرفت نتیجه فوق را تایید می­ کند. تحقیقات آن­ها نشان­داد که دوره­نوری در D. magna وابسته به یک حد آستانه تراکم (کمتر از ۲/۰ بر میلی­لیتر، ۱۲ درجه سانتی ­گراد) بود، این وضعیت برای D. pulex نیز مشاهده­شده­است]۱۲۴[. در ۱۹ درجه سانتی ­گراد پارتنوژنزیز مستقل از طول روز ادامه یافت ، که یک جدایش دمایی را از کتنرل نوری در دماهای بالاتر نشان می­دهد]۱۸[.
تغییر مکانیزم­ های تنظیم زمان تولید تخم نهان­زی در جمعیت­های آنتن منشعب ممکن­است به­وسیله قابلیت پیش ­بینی تغییرات محیطی تعیین­گردد. در استخرهای شمالی، یک فصل مطلوب کوتاه رشد به­ صورت بسیار دقیقی فاز پارتنوژنتیک D. middendorffina را تعیین­می­کندو تکامل تخم نهان­زی تنها بوسیله دوره­نوری کنترل می­ شود ]۱۲۰[. در استخرهای کوچک مناطق معتدله دو عامل اصلی از عوامل محیطی روش تولیدمثل را در D. magna تعیین می­ کند: عوامل فصلی (دوره­نوری) و عوامل کوتاه­مدت (قابلیت دسترسی به غذا و تراکم جمعیت). تغییرات فصلی در دوره­نوری عامل قابل اطمینان­تری در بدنه­های آبی خواهد بود که قابلیت پیش ­بینی و تغییر آهسته محیطی را نمایش­می­دهد. جانوران از جمعیت­های مشابه ممکن­است به هر دو سری از فاکتورها پاسخ دهند اگرچه اهمیت نسبی هرکدام در جمعیت­های طبیعی بوسیله شرایط محلی تعیین­شده­است]۱۹[.
۲-۶-۲- مطالعات در ارتباط با تغذیه
زئوپلانکتون­های صافی­خوار، بویژه گونه­ های آنتن­منشعب از جلبک­های میکروسکوپی به لحاظ اندازه مناسب، تحرک و ارزش غذایی آن­ها به­عنوان غذای اصلی خود استفاده می­ کنند. کیفیت غذایی جلبک تابع اندازه سلول، قابلیت هضم دیواره سلولی، سمیت و ترکیبات تشکیل­دهنده آن­ها است ]۴۶[. اعضای جنس Daphnia در تعدادی از مطالعات تغذیه­ای مورد استفاده­قرار­گرفته­اند; عملکرد این آنتن­منشعب­ها به عوامل تغذیه­ای می ­تواند در سایر جمعیت­های زئوپلانکتون آب­شیرین استفاده­شود. به این­ دلیل که دافنی­ها اکثر انرژی جذب­شده (۶۸%) را به تولیدمثل اختصاص­می­ دهند]۹۸[، بنابراین شرایط تغذیه­ای نامناسب می ­تواند دوره رسیدن به بلوغ تولیدمثلی را طولانی ]۲۶،­۱۱۷[، کاهش اندازه بسته­های تخمی^[۴۲] ]۱۱۷[ و توقف تولید تخم شود. برای مثال، دافنی که با جلبک دارای کمبود نیتروژن ]۴۴[ یا فسفر ]۱۱۵[ تغذیه­­ گردد به ذخیره کربن و چربی از پروتئین گرایش می­یابد و به­موجب آن چربی بیشتری را به تخم­ها اختصاص می­دهد.
ساواس و اردوگان^[۴۳] و در سال ۲۰۰۶ اثر غلظت های مختلف Scenedesmus acuminatus (۱۸، ۳۰، ۴۵، ۶۰ و ۱۰^۴ ×۷۵ سلول جلبک در هر میلی لیتر) و دمای آب (۲۰، ۲۵ و ۳۰ درجه سانتی گراد) را روی رشد جمعیت C. quadrangula در دوره نوری ۱۶ ساعت روشنایی: ۸ ساعت تاریکی آزمودند. نتایج بدست آمده نشان داد که اوج تراکم جمعیت و میزان رشد در تراکم ۱۰^۴ × ۴۵ سلول در هر میلی لیتر از این جلبک در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد می باشد ]۱۰۵[. در مطالعه تعیین رشد جمعیت بعضی جنس­های آنتن منشعب ها در ارتباط با غلظت­های مختلف غذای جلبکی ( C. vulgaris)، ناندینی و سارما^[۴۴]در سال ۲۰۰۳، بالاترین میزان تراکم جمعیت را ۴/۰ ±۱/۱۷ فرد در میلی لیتر برای C. dubia در غلظت غذای ۰۵/۰ تا ۱۰^۶ × ۶/۱ سلول در هر میلی لیتر گزارش کردند ]۸۵[. همچنین در مطالعه­ ای­که توسط ساواس و اردوگان^[۴۵] در سال ۲۰۰۸ در ارتباط با اثر جلبک C. vulgaris بر عملکرد تولید و رشد در C. quadrangula نتیجه گرفتند که بیشترین میزان تراکم و رشد جمعیت در ۱۰^۶×۶/۱ سلول در هر میلی­لیتر C. vulgaris است ]۳۱[.
از سوی دیگر میزان غذا و جیره مورد استفاده در آنتن­منشعب­ها در القاء تولید افراد نر در جمعیت بسیار موثر است ]۱۲[. اگرچه هوباک و لارسون^[۴۶] و در سال ۱۹۹۰ گزارش­کردند که نوسان در سطوح غذایی در دوره­ های با گرسنگی ملایم زمانی­که گرسنگی شدید نباشد نسبت جنسی را در جمعیت D. magna تغییر­نمی­دهد ]۵۳[. در آزمایشی که در سال ۲۰۰۰ توسط ژانگ و بیر^[۴۷] انجام­شد، نشان­داده­شد که سطوح غذایی پایین (۱۰^۶*۷۵/۳) به تنهایی القاء­کننده قوی برای تولید نر در آنتن­منشعب D.magna نیست. در این تحقیق تحت دوره­نوری D8:L16، نسبت جنسی در گروه ­های کنترل و گروه تیمار با سطوح پایین غذایی تفاوت آماری معنی­داری با گروه ­های مشابه تغذیه شده با سطوح بالای غذایی(۱۰^۶*۱۵) ندارد. غذای کم در ترکیب با دوره­نوری کاهش ­یافته القاء­کننده قوی­تر تولید نر نسبت به عوامل محیطی دیگر است]۱۳۴[.

که‌او دادمان بر ددان دستگاه ستایش مراو را که بنمود راه
(طهمورث،ب۱۸)
چنان‌که می‌بینیم جمشید نیز در اولین اقدامات خود پس‌از رسیدن به پادشاهی، جامعه را تقسیم کرده و گروهی را نیز مخصوص نیایش می‌کند که روحانیون یا آتورنیان بودند.
تنها موردی که در داستانهای جلوس پادشاهان بر تخت در آن نام و یادی از خداود نیست پادشاهی ضحاک بیدادگر است که با شروع پادشاهی او دوران جادو آغاز می‌شود:
چو ضحاک بر تخت شد شهریار برو سالیان انجمـن شد هـزار
سراسر زمـانـه بـدو گشـت بـاز برآمد بر ایـن روزگـاری دراز
نهـان گشت کـردار فــرزانگـان پـراکنـده شـد نـام دیـوانگـان
هنر خوار شد،جـادوی ارجـمند نهـان راستـی، آشکـارا گـزند
شده بر بدی دست دیـوان دراز به نیکی نبودی سخن جزبه‌راز
(بخش۱،ب۱-۵)
ب) دین زرتشت:
واژه ای که زرتشت در اوستا (گاتاها) برای خدای یگانه به کار برده اهورامزدا است. در آغاز بیشتر نیایشها این عبارت به چشم می خورد: «خشنوتره اهورهه مزدا» یعنی به خشنودی اهورامزدا. در گاتاها گاهی اهورامزدا جدا از هم استعمال شده است؛ مثلاً در یسنای ۲۸ بند اول، مزدا تنها برای خدا آمده است. در بند هشتم همین یسنا ابتدا اهور و پس از چندین کلمه فاصله، مزدا آمده است. در بند ششم برعکس اول مزدا و پس از چند جمله، اهور دیده می شود. در بند دوم مزدا اهورا به کار برده شده است. در سراسر گاتاها هر جا، این دو واژه با هم آمده است، مزدا مقدم بر اهورا است. در یسنا ۲۸ بند اول زرتشت می گوید: «تو ای مزدا اهورا مرا از خرد خویش تعلیم ده و از زبان خویش آگاه ساز که روز واپسین چگونه خواهد بود؟» در سایر بخشهای اوستا بر عکس گاتاها هر جا که این دو واژه با هم آمده، اهورا مقدم بر مزدا است البته در بعضی قسمتهای اوستا نیز مزدا اهورا آمده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اساساً پایه ثنویت، اخلاقی است: دو گوهر متقابل زرتشتی، سپنته مینیو و انگره مینیو فرزندان دو قلوی اهورا مزدا هستند و انتخاب ایشان بین راستی (اشه) و دروغ بین گفتار نیک، کردار نیک، پندار نیک و کردار بد، گفتار بد و پندار بد، (یسنا ۳۰، بند ۵) ریشه ثنویت در دین زرتشت است این دو به عنوان نخستین نمونه انتخاب هر انسان عمل می کنند (یسنا ۳۰، بند ۲) حال خواه درستی را برگزیند یا نادرستی را. خیر یا شر بودن دو گوهر از انتخاب نشأت می گیرد و بر خلاف آنچه بعضی دانشمندان می گویند، ذات ایشان از پیش تعیین شده نمی باشد. مفهوم اهورامزدا به عنوان خالق بهشت و جهنم، نور و تاریکی (یسنا۴۴ بند ۳-۵) نشان می دهد که زرتشت متفکر اصلی و چهره قدرتمند دینی بود و تغییرات اساسی را در محیط فرهنگی و روحانی که در آن تربیت شده بود ایجاد کرد.
زرتشت هرگز در گاتاها از ثنویت مطلقی که در آن دو گوهر یا دو خدا یکی منبع خوبی و دیگری منبع بدی باشد و بالاستقلال و جدا از هم از ازل وجود داشته باشند، سخنی به میان نیاورد بلکه اهورامزدا را خالق همه چیز شمرده است.
استاد مطهری می فرماید: «آنچه در این مکتوب (اوستا) وجود دارد، بر توحید در خالقیت «زمین، آسمان، انسان و شادی» دلالت میکند و به معنای توحید کامل نیست. بنابراین نسبت به توحید تام ساکت است. از این رو میتوان گفت: چیزی برخلاف عقاید اسلامی در آن وجود ندارد؛ زیرا اسلام نیز در این مورد، قائل به توحید است؛ اما توحید در اسلام، معنای کامل تری دارد که دراین کتیبه یافت نمیشود. آنچه در اسلام است، توحید ذاتی و توحید کامل در خالقیت است. اسلام با هرگونه ثنویتی در ذات و خالقیت مخالفت دارد؛ لیکن در اندیشه زرتشتی، برخی قائل به تعدد ذات واجب بود، و برخی نیز معتقد به توحید ذاتی و ثنویت در خالقیت خیر و شر میباشند.»
دین زرتشت دین یکتا پرستی بوده ولی به آفتی که بسیاری از ادیان را فرا گرفته بود آلوده شد و به شرک و دوگانه پرستی مبدل گشت بلکه دین زرتشت به بیشتر از دوگانه پرستی مبدل شده بود و به خود زرتشت جنبه ی الوهیت دادند و زرتشت را تا مرحله خدایی پیش بردند و گفتند زرتشت بود که زمین و آسمان را به حرکت در آورد . از دیگر اعتقادات زرتشتیان اینکه معتقد به وجود فرشتگانی به نام امشاسپندان هستند که کارهایی را انجام می دهند و از تجلیات خداوند هستند . و این فرشتگان را به عنوان الهه قرار دادند پس از دوگانه پرستی هم گذشت و چندین الهه قرار دادند مثلا نام یکی از الهه های آنها میترا بود . میترا الهه زرتشتی ونماد مقابله با شرک است میترا به نام خدای مهر یعنی نور وروشنایی است در کتیبه ی اردشیر میترا در ردیف اهورا مزدا قرار گرفته ( اهورا مزدا خدای اصلی زرتشتیان است ) .(صحیح النسب،۱۳۹۲)
۴-۲-۴. توانایی خداوند
الف) شاهنامه
شخصیت‌های شاهنامه به سرنوشتی که خداوند برای آنها رقم‌زده سخت پایبندند و برحسب ایمانی که دارند به‌راحتی خود را تسلیم اوامر خداوند می‌کنند که بی‌شک چنین عقیده‌ای ناشی از ایمانی قوی است. چنانکه رستم با همه‌ی توانایی‌هایش هیچ‌گاه خدا را ازیادنمی‌برد و فر و هنر را از او می‌داند هرگاه کارد به استخوانش برسد سر سوی آسمان می‌کند واز خدا مدد می‌جوید، همواره بر این اعتقاد است که برای نیکی و در راه حق شمشیر می‌زند و این اعتقاد او را به پشتیبانی پروردگار مستظهر می‌دارد. وی از جانب خدا خود را دارای مأموریتی برای دفاع از نیکی می‌داند.
و یا رستم پس از پیروزی بر دیو سفید پس از شستن سر وتن چنین نیایش می کند:
زبهـر نیـایش سـر و تـن بشست یکی پاک جای پرستش بجست
از آن پس نهـاد از بـر خـاک سر چنین گفـت کـای داور دادگـر
ز هر بـد تـویی بنـدگـان را پنـاه تو دادی مرا گـردی و دستگـاه
تـوانـایی و مـردی و فـر و زور همه کامم از گردش ماه و هور
تو بخشیدی ار نه ز خود خوارتر نبیینـم بـگیتـی یکـی زارتــر
غم و اندوه و رنج و تیمار و درد ز نیک و بد هر چـه آیـد به مـرد
کمـی و فـزونی و نیـک اخـتری بلنــدی و پستـی و کنــد آوری
ز داد تو بینم همی هر چه هست دگر کس ندارد در این کار دست
ز داد تــو هـر ذره مهـری شـود ز فـرت پشیـزی سپهـری شـود
از این بهتر چگونه پهلوانی می تواند پیروزی خود را به آستان خداوند سپاس گوید، رستم جهان پهلوان خود را در مقابل خداوند خوار و هیچ می شمرد و همه چیز را از الطاف و اراده او می داند و می گوید: اگر خداوند به خواهد ذره ناچیز به قدر و منزلت خورشید می رسد و یک پشیزی آبروی سپهری می یابد.
ب) دین زرتشت:
«پس آیا من در ذهنم می فهمم که تو قدیم هستی، تو پدر خرد مقدس هستی من تو را با چشمانم درک کرده ام، تو حقیقت را آفریدی. تو اهورا هستی. (سینا ۳۱، بند ۸) همچنین در یسنای ۴۴ آمده است که او خالق همه چیز است همه چیز به او وابسته است. (سینا ۴۴، بند ۵) او همه چیز را می داند (سینا ۳۱، بند ۱۳) او آینده را می داند (یسنای ۳۳، بند ۱۳) و حکومت و شهریاری دارد. (یسنای ۳۱، بند ۲۱)
از این رو، با توجه به سخنان زرتشت در گاتاها، می توان اذعان کرد که او، به خدایی واحد و قادر مطلقی که خالق همه چیز است اعتقاد داشت. یعنی زرتشت هم به توحید ذاتی و هم توحید خالقی را باور داشت. حتی به نظر می رسد که زرتشت تدابیر و امور عالم را نیز به خدای واحد یگانه نسبت داده و او را رب و مدبر عالم می داند
۴-۲-۵. بندگی و ستایش خداوند
الف) شاهنامه:
اول آنکه شاهنامه مدح خداوند را از طریق خرد آغاز می کند به بیان دیگر فردوسی اهل خرد و حکمت است، شاهنامه چنین آغاز می شود، «بنام خداوند جان و خرد» اگر بخواهیم خداوند را وصف کنیم آیا بهتر از این می شود آغاز کرد؟ بهتر از این می شود که بگوئیم خدائی که همه اش خرد و جان است؟ به عبارت دیگر خدائی که همه اش عقل است یا عقل کل است ، افتخار اروپائیان این است که در قرون جدید به اصطلاح خردگرا شده اند.
ب)دین زرتشت:
از نظر زرتشت تنها اهورامزدا شایسته پرستش است: «تو باید آن کس را با ستایش پارسایی خود بستایی که همیشه مزدا اهورا نام دارد.» (سینا ۴۵، بند ۱) همچنین می گوید: «کسی که به ضد دروغپرست با زبان و اندیشه و دست ستیزگی کند، خوشنودی مزدا اهورا را به جای آورد.» (یسنا ۳۳، بند ۲) زرتشت عظمت و جبروت را مختص اهورامزدا می داند و او را آفریننده یکتا و خداوند توانا می داند.
زرتشت هیچ گاه شایسته ندید خدایی را ستایش کند که پاره‌خوار (رشوه ستان) باشد و در روی زمین دستگاه سوداگری به راه بیاندازد و در برابر آن‌ها بخشش‌هایی از بهشت را به آفریدگان خود ببخشد.
آفریدگار او داد و ستدگر و فروشنده و خریدار نیست و نیازی به چاپلوسی بندگان خود ندارد. پروردگار زرتشت اندیشه ساز و رهنمای آفریده ‌گان خود برای برپایی یک زند گی نیک و سرشار از مهر و مهرورزی است. پس به همین انگیزه زرتشت پایه و بن‌مایه آئین خود را بر اندیشه نیک، گفتار نیک (راستگویی) و کردار نیک نهاده است. و نیز باید دانست که چون هر کسی در این کیش باید با آزادی کامل به دستیاری اندیشه نیک خود، راه نیک را انتخاب کند و چون فرهنگ و خرد انسان بخش بیشتر اندیشه نیک را در بر می‌گیرد، از این رو پیروان این کیش باید در آموزش دانش و فرهنگ زمان خود از هم پیشی گیرند. و بدین ترتیب فلسفه و کیش زرتشت پیوسته پیشرو و پویا بوده و در گذشت زمان د چار واپسگرایی و عقب افتاد گی نخواهد شد.
یکی ازسمبل‌های کیش زرتشت فروهراست، که بگونه فشرده می‌ توان گفت فروهر روان آدمی است که پیش از زاده شدن وجود داشته و پس از در گذشتن هم باز خواهد ماند و نباید جایگزین آفریدگارو یا اهورامزدا گردد.
گاتاها سرود چهارم (۳۱) بند ۸ می ‌گوید:
“ای مزدا هنگامی که تو را با نیروی خرد و اندیشه ژرف جستجو کردم
و با دیده خرد به تو نگریستم دریافتم
که تویی سرآغاز و سرانجام همه چیز،
تویی سرچشمه خرد و اندیشه
و تویی آفریننده راستی و پاکی و داور و دادگر همه کردار مردمان”
در آئین زرتشت، فروهر و یا روان انسان دارای دو نماد خوبی و بدی است و این امر به خوبی بن ‌مایه فلسفه زرتشت را نشان می‌دهد که هر کس باید تلاش نماید تا نیروی سپنتامینوی خود را فر و شکوه بخشد و کارمایه “انکره مینوی” را به زیر پا بکشد و با این پیکار دو گونه ‌گان روان خود را فرهی داده تا راه را بر والایی و رستایی مینوی خود بگشاید و پیشرفت نماید و کامیاب شود.
گاتاها سرود سوم (۳۰) بند ۳:

۳-۲- مقایسه میانگینهای اثر تعداد شخم و دز علفکش بر تراکم علفهای هرز سیبزمینی در مرحله غدهبندی…………………………………………………………………………………………………………………………۳۲
۳-۳- اثر تعداد شخم و دز علفکش بر تراکم علفهای هرز سیبزمینی در مرحله برداشت…………………………………………………………………………………………………………………………………………….۳۴
۳-۴- نتایج تجزیه واریانس اثر تعداد شخم و دز علفکش بر وزن خشک علفهای هرز سیبزمینی …………………………………………………………………………………………………………………………………………….۳۷
۳-۵- اثر تعداد شخم و دز علفکش بر وزن خشک علفهای هرز سیبزمینی در مرحله غدهبندی………………………………………………………………………………………………………………………………………………..۳۷
۳-۶- اثر تعداد شخم و دز علفکش بر وزن خشک علفهای هرز سیبزمینی در مرحله برداشت…………………………………………………………………………………………………………………………………………….۳۸
۳-۷- خصوصیات و ویژگیهای گونه های علف هرز مشاهده شده در مزرعه سیبزمینی….۴۰
۳-۸- اثر تعداد شخم و دز علفکش بر تراکم گونهای علفهای هرز سیبزمینی در مرحله غدهبندی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….۴۰
۳-۹- اثر تعداد شخم و دز علفکش بر تراکم گونهای علفهای هرز سیبزمینی در مرحله برداشت…………………………………………………………………………………………………………………………………………….۴۱
۳-۱۰- مقایسه اثر تعداد شخم و دز علفکش بر وزن خشک گونه های علفهای هرز سیبزمینی در مرحله برداشت………………………………………………………………………………………………………………..۴۲
۳-۱۱- اثر تعداد شخم و دز علفکش بر وزن خشک علفهای هرز سیبزمینی در مرحله برداشت…………………………………………………………………………………………………………………………………………….۴۲
۳-۱۲- تجزیه واریانس اثر تعداد شخم و دز علفکش بر عملکرد و اجزای عملکرد سیبزمینی………………………………………………………………………………………………………………………………………………۴۵
۳-۱۳- اثر تعداد شخم و دز علفکش بر عملکرد سیبزمینی ……………………………………………۴۶
۳-۱۴- اثر تعداد شخم و دز علفکش بر تعداد غده در بوته سیبزمینی…………………………….۴۶
۳-۱۵- اثر تعداد شخم و دز علفکش بر وزن غدههای درشت سیبزمینی…………………………۴۶
۳-۱۶- اثر تعداد شخم و دز علفکش بر وزن غدههای متوسط سیبزمینی……………………….۴۷
۳-۱۷- اثر تعداد شخم و دز علفکش بر وزن غدههای کوچک سیبزمینی………………………..۴۷
فهرست اشکال

اثر تعداد شخم و علفکش بر تراکم علفهای هرز سیبزمینی در مرحله جوانهزنی………….۳۰
اثر تعداد شخم و علفکش بر تراکم علفهای هرز سیبزمینی در مرحله غدهبندی……….. دخترم خزر که وجودش شادی بخش و صفایش مایه آرامش من است. آموزگارانی که برایم زندگی؛ بودن و انسان بودن را معنا کردند..۳۳

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

فصل اول
مقدمه و مروری بر تحقیقات گذشته
۱-۱- مقدمه
سیبزمینی از اهمیت زیادی در کشاورزی و تغذیه مردم دنیا برخوردار است و برای توجه بیشتر به این محصول و نقش آن در تغذیه مردم به ویژه بهرهبرداری از پتانسیل تولید بالا و ارزش تغذیه ای آن، سازمان خواروبار و کشاورزی جهانی (FAO) سال ۲۰۰۸ میلادی را به نام سال سیبزمینی نامگذاری کرد (آمارنامه کشاورزی، ۱۳۸۶). در حال حاضر، سیبزمینی در بیش از ۱۴۰ کشور در سراسر جهان کشت میشود و در بعضی از کشورها غذای اصلی مردم و یکی از عمدهترین محصولات کشاورزی به شمار میرود (جعفری زارع، ۱۳۷۶؛ آمارنامه کشاورزی، ۱۳۸۶؛ مارتین و همکاران، ۱۹۷۶). در بین تولیدات مختلف کشاورزی در جهان از نظر حجم تولید، سیبزمینی پس از گندم، برنج و ذرت در رده چهارم قرار دارد (فابریو و همکاران، ۲۰۰۱).
بر اساس آخرین آمار وزارت جهاد کشاورزی در سال ۱۳۸۶، سیبزمینی در ۷۹ درصد از کشورهای جهان کشت و کار میشود (آمارنامه کشاورزی ، ۱۳۸۶). فائو در سال ۲۰۰۰ تولید جهانی سیبزمینی را نزدیک به ۳۲۱ میلیون تن غده از ۶/۱۹ میلیون هکتار سطح زیر کشت آن اعلام کرد. متوسط تولید جهانی سیبزمینی در حدود ۱۶ تن در هکتار است (کاشیاپ و پندا، ۲۰۰۱).
در ایران سطح زیر کشت سیبزمینی از حدود ۱/۱۲۸۰۹۲ هکتار در دههی ۶۰ به تدریج به ۳/۱۵۴۸۵۲ هکتار در دههی ۷۰ و سپس به حدود ۱۶۳۸۴۴ هکتار در سال زراعی ۱۳۸۵ افزایش یافته است. در طی این دوره کل تولید کشور از ۲۰۶۱۹۹۱ تن در دههی ۶۰ به ۳۲۲۰۹۹۴ تن در دههی ۷۰ و سپس به حدود ۴۲۱۸۵۲۲ تن در سال زراعی ۱۳۸۵ افزایش یافته است. سطح زیر کشت سیبزمینی در استان آذربایجانشرقی در سال ۱۳۸۵ برابر ۹۵۱۳ هکتار و عملکرد آن در همین سال ۷/۳۰ تن در هکتار گزارش شده است (آمارنامه کشاورزی، ۱۳۸۶).
یکی از مشکلات زراعت سیبزمینی همانند سایر گیاهان زراعی هجوم وسیع علفهای هرز میباشد که موجب کاهش عملکرد آن میشوند. طبق بررسیهای بازیراماکنگا و لروکس (۱۹۹۴) تراکم ۱۵۰ بوته در متر مربع بید گیاه و رقابت آن با سیبزمینی در کل فصل رشد، عملکرد سیبزمینی را حداکثر ۷۸ درصد کاهش داد. در آزمایشات بلترانو و کالدیز (۱۹۹۳) مشخص شد که علف هرز قیاق بسته به میزان آلودگی مزرعه، عملکرد سیبزمینی را از ۲۸ تا ۶۸ درصد کاهش میدهد. در مزرعه سیبزمینی علفهای هرز زیادی مشاهده میشود که کمیت و کیفیت محصول را کاهش میدهند. کنترل علفهای هرز در طی رشد سیبزمینی جهت بدست آوردن عملکرد بیشتر و افزایش کیفیت آن الزامی است. تحقیقات نشان داده است که علفهای هرزی که به همراه گیاهان زراعی سبز میشوند، میتوانند عملکرد محصول را از طریق رقابت بر سر مواد غذایی، فضا، نور و رطوبت کاهش دهند.
خسارت علفهای هرز به محصولات کشاورزی در کشورهای توسعه یافته با اعمال روش های مختلف مبارزه و برحسب شرایط محیطی، نوع گیاه زراعی و فلور علفهرز در حدود ۱۰ درصد گزارش شده است (زیمدال،۱۹۸۰؛ تاکوت، ۱۹۹۳). در طی فرایند تکامل کشاورزی، انسان و سیستمهای زراعی بر شکلگیری و گسترش علفهای هرز تاثیر زیادی گذاشتهاند و علفهای هرز را به عنوان یکی از اجزای جدایی ناپذیر الگوهای کشت درآوردهاند. در حال حاضر روش های گوناگونی برای کنترل و کاهش اثرات علفهای هرز در سیستمهای زراعی به کار گرفته میشوند که از جمله آنها میتوان به راهکارهای شیمیایی (علفکش)، فیزیکی (آتش)، مکانیکی (شخم)، بیولوژیکی (دشمنان طبیعی)، و زراعی (تاریخ کشت، تراکم و تناوب)، اشاره کرد (کاندرا، ۱۹۹۰).
با وجودی که در سالهای گذشته، کنترل علفهای هرز به طور روز افزونی به مصرف سموم مختلف علفکش وابسته شده است، ولی موفقیت قابل ملاحظهای بدست نیامده است (قرینه و همکاران، ۱۳۸۳). هزینه کاربرد علفکشها در کنترل علفهای هرز ۱۰ تا ۲۰ درصد هزینه های تولید را شامل میشود (لابرادا، ۲۰۰۳). این امر موجب پیدایش تغییراتی در تنوع گونهای علفهای هرز در مزارع گردیده است که یکی از این تغییرات تکامل علفهای هرز مقاوم به علفکشها است (شانر ، ۱۹۹۵ ). علاوه بر آن، روند افزایشی مصرف علفکشها، عوارض جانبی مانند آثار نامطلوب بر روی محیط زیست، سلامت انسان، اختلال در زیستگاههای حیاتی، تداخل در عملیات زراعی و کاهش درآمد را نیز به همراه داشته است (لایبمن و همکاران، ۲۰۰۴؛ بازدیرف و همکاران، ۲۰۰۴). بنابراین، تلاشها برای کاهش اتکا به کاربرد علفکشها در کنترل علفهای هرز در حالی که عملکرد ثابت باشد، میتواند تاثیر زیادی در سود خالص محصولات کشاورزی داشته باشد. در سالهای اخیر به دلیل اثرات دراز مدت علفکشها روی محیط و هزینه های اقتصادی بالا بسیاری از کشاورزان و محققین سیستمهای جایگزینی را جستجو میکنند که کمتر به کاربرد علفکشها متکی باشند.
انتخاب هر یک از عملیات زراعی، باید با آگاهی از پتانسیل مشکلاتی که علفهای هرز در مزرعه، میتوانند باعث شوند، انجام گیرد. شخم از جمله عملیات زراعی است که زمان اجرای آن میتواند تاثیر زیادی بر مدیریت علفهای هرز داشته باشد.
۱-۲- تاریخچه و منشا پیدایش سیبزمینی
خاستگاه سیبزمینی، کوهستانهای آمریکای جنوبی میباشد که در آنجا از دیر باز به عنوان یک محصول مهم مطرح بوده است. نوع خودروی آن در ارتفاعات آند، بولیوی، پرو و شیلی یافت میشود و به اکثر آفات و بیماریها مقاوم است. کشت این گیاه از ۲۰۰۰ سال پیش در میان ساکنین پرو رایج بوده است (شیبانی، ۱۳۶۱؛ رضایی و سلطانی، ۱۳۸۱). سیبزمینی در قرن شانزدهم توسط اسپانیاییها به اروپا برده شد و کشت آن در اروپای غربی به طور گستردهای متداول گردید به نحوی که در اواخر سال ۱۷۰۰ در اروپا به عنوان یک غذای عمده پذیرفته شد و از آنجا به سایر نقاط جهان راه یافت (خواجهپور، ۱۳۷۱؛ کوچکی و همکاران، ۱۳۷۲). تاریخچه کشت سیبزمینی در ایران به دوران سلطنت فتحعلی شاه قاجار بر میگردد که در آن زمان سرجان ملکم^[۱] انگلیسی مقداری سیبزمینی از انگلستان به ایران وارد کرد و در سطح بسیار محدودی مورد کشت قرار گرفت و سپس سطح زیر کشت آن به تدریج افزایش یافت (جعفریزارع، ۱۳۷۶).
۱-۳- ارزش غذایی و مواد تشکیل دهندهی سیبزمینی
همزمان با استفاده و مصرف انسان، سیبزمینی به عنوان غذای حیوانات و برای تولید نشاسته و صنایع الکلسازی مورد استفاده قرار گرفت. غدههای سیبزمینی، شامل ۷۰ تا ۸۰ درصد آب، ۸ تا ۲۸ درصد نشاسته، ۱ تا ۴ درصد پروتئین با مقداری مواد معدنی و دیگر عناصر غذایی می باشد (فتحی، ۱۳۷۸). مواد تشکیل دهندهی سیبزمینی بسته به نوع واریته، نوع زمین، نوع کشت، مقدار کود، میزان رسیدگی غده و شرایط انباری متفاوت است. در سیبزمینی مقادیر زیادی ویتامین مثل ویتامین C و ویتامینهای ۱B،۲B و A وجود دارد. پتاسیم در سیبزمینی به حد کافی موجود است. در این گیاه مواد رنگی، اسیدهای آلی، هورمونها و دیاستاز نیز وجود دارد. مقدار ویتامین C در سیبزمینی بیش از سایر ویتامینها و مواد معدنی در آن است. مواد پروتئینی در لایه خارجی پارانشیم ذخیرهای در نزدیکی چشمها و مقداری نیز در مغز غده وجود دارد. مقدار نشاسته در قسمت داخلی غده زیادتر میشود و بعد دوباره کمتر شده و در مغز به کمترین مقدار خود میرسد (پیوست، ۱۳۸۱)
۱-۴- گیاهشناسی سیبزمینی
نام علمی سیبزمینی Solanum tuberosum و اسم این گیاه در زبان انگلیسی Potato میباشد. یک گیاه دولپهای، یکساله و از تیره بادمجانیان (Solanaceae) میباشد. جنس Solanum دارای گونه های زیادی بوده ولی تنها گونهی S. tuberosum و چند گونهی دیگر غده تولید مینمایند. قسمت هوایی این گیاه در اثر سرمای زمستان خشکیده و از بین میرود ولی غدههای باقیمانده در خاک میتوانند در بهار سال بعد جوانه زده و گیاه جدیدی را تولید نمایند. بنابراین، سیبزمینی از نظر ساقه های زیرزمینی که در انتهای آنها غدهها تشکیل میشوند، گیاهی است دایمی ولی از نظر ساقه های هوایی و برگها گیاهی یکساله است. ساقه های هوایی از روی جوانههایی که روی غده مادری وجود دارند خارج شده و برگ، گل و میوه تولید میکنند. ساقهها در اغلب نژادها توخالی بوده و رنگ آنها اغلب سبز است ولی در بعضی موارد به رنگهای قرمز و بنفش نیز دیده میشوند. ارتفاع گیاه سیبزمینی ۶۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر میباشد. برگهای سیبزمینی در ابتدا ساده ولی در مراحل بعدی رشد به صورت پرزدار در میآیند و مقدار و اندازه برگچهها متفاوت است (شیبانی، ۱۳۶۱؛ پیوست، ۱۳۸۱).
از نظر گیاهشناسی، سیبزمینی که از بذر تولید میشود دارای ریشه اصلی عمودی بوده که مقدار زیادی ریشه های فرعی آن را احاطه میکنند. سیبزمینی که از غده تولید میگردد دارای ریشه های افشان است. ریشه ها از قسمت انتهای ساقه و تعداد اندکی نیز از استولونها منشعب میشوند. اکثر ریشه ها در قسمتهای سطحی خاک پراکنده میشوند ولی تعدادی نیز وجود دارند که از طریق شکافهای موجود در خاک در اعماق زیادی نفوذ میکنند (پیوست، ۱۳۸۱).
سیبزمینی دارای دو نوع ساقه است: نوع اول ساقه های هوایی هستند که در ابتدا سبز بوده و ممکن است بر اثر بالا رفتن سن، پیری و تجمع آنتوسیانین به رنگهای قرمز و یا بنفش درآیند. نوع دوم ساقه های زیرزمینی یا ریزوم میباشند. ریزومها از محل طوقه و یا از قسمتهای مختلف ساقه های هوایی که در زیرزمین قرار دارند خارج میشوند. ریزومها دارای انشعابات فراوانی هستند که از جوانههای زیرزمینی بوجود میآیند. در ابتدا این انشعابات کم بوده ولی به تدریج بیشتر میشوند. این ریزومها را در اصطلاح استولون میگویند. تعداد، طول و قطر استولونها به عوامل زیادی از جمله شرایط آب و هوایی و واریته بستگی دارد. انتهای این استولونها متورم شده و غدههای سیبزمینی را بوجود میآورند. البته تمام استولونها غده تولید نمیکنند. شکل، اندازه و رنگ غده در واریتههای مختلف متفاوت است. شکل غدههای سیبزمینی ممکن است گرد، پهن، تخم مرغی یا هلالی کشیده باشند. گوشت سیبزمینی به رنگهای سفید، سفید کرمی، زرد، قرمز قهوهای و قرمز روشن دیده میشوند (دانشور، ۱۳۸۰). برای تشکیل غده بر روی گیاه سیبزمینی یک توالی از وقایع ضروری است. این وقایع شامل القای استولون و آغازش استولون، طویل شدن و انشعابدهی استولونها، توقف رشد طولی استولونها و در نهایت القای غده و آغازش غده میباشد. اگرچه این مراحل در یک ترتیب زمانی روی میدهند، اما به صورت همزمان در هر گره روی نمیدهند و بعضی از مراحل، برای مثال القای غده میتوانند معکوس شوند. آغازش استولون در نزدیکترین گرهها به غده مادری شروع میشود و به صورت راسگرا ادامه مییابد. روزهای کوتاه و هوای خنک تشکیل غده را تحریک میکنند و دماهای بالاتر و روزهای بلند آن را به تاخیر میاندازند (پوستینی و همکاران، ۱۳۸۴).
گلهای سفید، قرمز یا ارغوانی سیبزمینی با دمگلهای بلند بطور متراکمی در انتهای ساقه و به صورت گل آذین گرزن دیده میشوند. در سیبزمینی لقاح به صورت خودگشنی انجام میگیرد و میوههایی شبیه گوجه فرنگی به قطر حداکثر ۲ سانتیمتر بوجود میآید (خواجهپور، ۱۳۷۱).
۱-۵- مراحل رشد سیبزمینی
۱-۵-۱- جوانهزنی
این مرحله با توسعه جوانهها از ناحیه چشم آغاز شده و با ظهور از خاک پایان مییابد. در این مرحله تنها منبع انرژی، غده بذری میباشد.
۱-۵-۲- مرحله رشد رویشی
در این مرحله تمام قسمتهای رویشی گیاه (برگها، شاخه ها، ریشه ها و استولونها) شکل میگیرند و با ظهور گیاهچه از خاک آغاز شده و تا زمان شروع غدهزایی دوام مییابد. مراحل رشدی ۱و ۲ بسته به تاریخ کاشت، دمای خاک و سایر عوامل محیطی حدود ۳۰ تا ۴۰ روز طول میکشد.
۱-۵-۳- شروع غدهبندی (غدهزایی)
غدهها در نوک استولنها در حال شکلگیری هستند، ولی در این مرحله بزرگ نمیشوند. این مرحله حدود دو هفته طول میکشد.
۱-۵-۴- مرحله حجیم شدن غدهها
سلولهای غده سیبزمینی با تجمع آب، مواد معدنی و کربوهیدراتها توسعه مییابند. حجیم شدن غدهها طولانیترین مرحله میباشد و به تاریخ کاشت و رقم بستگی دارد. حجیم شدن غدهها میتواند حدود سه ماه طول بکشد.
۱-۵-۵- مرحله رسیدگی
ساقهها زرد میشوند و برگهایشان را از دست میدهند، فتوسنتز به تدریج کم میشود، میزان رشد غدهها کم میشود و ساقهها از بین میروند. این مرحله در هنگام رشد روی نمیدهد. گیاه در ابتدا ممکن است ۲۰ تا ۳۰ غده کوچک تولید کند، اما در واقع فقط حدود ۵ تا ۱۵ غده در مرحله رسیدگی مشاهده میشوند.
۱-۶- اکولوژی سیبزمینی
سیبزمینی از عرض جغرافیایی ۵۰ درجه شمالی تا ۵۰ درجه جنوبی پراکنده شده و تا ارتفاع بیش از ۴۰۰۰ متر از سطح دریا نیز کشت میشود. طول دوره رشد آن بین ۳ تا ۶ ماه میباشد (دانشور، ۱۳۸۰). سیبزمینی گیاهی است سرمادوست که در نواحی گرم در پاییز و در نواحی سرد در بهار کاشته میشود. سرعت جوانهزنی در دمای ۶ درجه سانتیگراد بسیار پایین و در دمای ۹ درجه سانتیگراد پایین میباشد. بیشترین سرعت جوانهزنی در دمای ۱۸ درجه سانتیگراد اتفاق میافتد. اپتیمم دمای خاک برای شروع غدهزایی ۱۶ تا ۱۹ درجه سانتیگراد میباشد. وقتی دمای خاک به حدود ۲۰ درجه سانتیگراد افزایش مییابد، رشد غدهها کاهش مییابد و رشد غدهها وقتی که دمای خاک به حدود ۳۰ درجه سانتیگراد برسد، متوقف میشود. تعداد غدهها در دماهای پایین بیشتر است. در حالی که، دماهای بالا برای تولید غدههای درشت مطلوبتر میباشد. میزان عملکرد زمانی بالاتر است که میانگین دمای روزانه حدود ۲۱ درجه سانتیگراد باشد (فتحی، ۱۳۷۸).

در هر بار خونگیري میزان 6 میلی­لیتر خون از ورید بازویی گرفته شد. براي جلوگیري از همولیز شدن، نمونه­هاي خون در لوله­های حاویEDTA ریخته شده و به آرامی مخلوط شدند. سپس جهت جدا نمودن پلاسماي خون، نمونه­های خونی به مدت 15 دقیقه در دمای 4 درجه سانتیگراد با دور g 3000 در دقیقه سانتریفیوژ شد. پلاسمای جدا شده در دمای 80- درجه سانتیگراد نگهداری شد، بعداً میزان اینترفرون گاما، اینترلوکین4 و تعداد لکوسیت اندازه­گیري شد. برای تحلیل نمونه­ها از کیت الایزا (ELISA) استفاده شد (گوخال، چاندراشکارا و واسانتاکومار^[93]، 2007).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

3-7- روش اجراي تحقيق
یک هفته قبل از اجرای پژوهش، آزمودنی­ها با شرکت در یک جلسه آشنایی، با نحوه اجرای تمرین آشنا شدند. ابتدا شاخص­هايي چون سن، قد، وزن، شاخص توده­بدني^[94] (BMI) و همچنین ضربان قلب استراحت آزمودني­ها اندازه ­گیری شد. ضربان قلب بيشينه آزمودني­ها نيز برای تعیین شدت­های مختلف تمرین محاسبه گردید.
برای تعیین شدت فعالیت ورزشی، ابتدا ضربان قلب هدف هر ورزشکار به روش کاروونن^[95] محاسبه شد (هوانلو و همکاران ،2009).
ضربان قلب بیشینه به روش کاروونن:
HR _target = % Intensity (HR _max – HR _rest)+ HR _rest
در فرمول فوق:
HR_target = ضربان قلب بیشینه
HR_max = ضربان قلب بیشینه تخمینی (که با کسر کردن سن فرد از عدد 220 بدست می ­آید)
HR _rest = ضربان قلب فرد در وضعیت استراحت
هر آزمودنی با نظارت محقق ضربان قلب خود را در محدوده مورد نظر حفظ کرد، به این ترتیب که اگر ضربان قلب از محدوده مورد نظر بیشتر شد آزمودنی سرعت خود را کم کرده تا ضربان پایین آمده و در محدوده مورد نظر حفظ شود و اگر ضربان پایین­تر از حد انتظار آمد آزمودنی با افزایش سرعت دویدن، ضربان را به حد مطلوب می­رساند.
آزمودنی­ها در دو نوبت جداگانه و به فاصله يك هفته از هم، پروتکل تمرینی را با شدت­های مختلف اجرا كردند.
كليه آزمودني‌ها، رأس ساعت 7:15 صبح، از محل سكونت، با وسيله نقليه به آزمایشگاه جهت خونگیری پیش از آزمون منتقل شده و نمونه خون از ورید بازویی آنها گرفته شد و سپس به محل اجراي آزمون (ورزشگاه تختی جهرم) عزيمت نمودند.
آزمودني­ها در هفته اول با شدت متوسط يعني با 65% ضربان قلب بيشينه و در هفته دوم با شدت زیاد يعني با 80% ضربان قلب بيشينه، به اجراي آزمون پرداختند. لازم به ذكر است آزمودني­ها درست قبل از شروع آزمون به مدت 5 دقيقه به گرم كردن پرداختند به طوري كه بعد از 5 دقيقه به ضربان قلب مورد نظر براي انجام آزمون رسیدند و سپس به مدت 30 دقيقه با شدت مورد نظر دویدند و پس از اتمام آزمون نيز به مدت 5 دقيقه با كم كردن سرعت دویدن سرد کردند (شکل 3-1). در طول اجراي پروتكل تمريني، آزمودني­ها مجاز به مصرف مايعات بودند (ویگرانس، هاستمارک، استومی، کایرولف و بایرکلند^[96]، 2001). لازم به ذكر است كه در هر جلسه، دو بار از آزمودنی­ها خونگیری به عمل آمد:
الف) پيش از شروع تمرین، یعنی ده دقیقه قبل از شروع برنامه تمرینی
ب) بعد از تمرین، یعنی حداکثر ده دقیقه پس از اتمام برنامه تمرینی
نمونه­های خونی گرفته شده بلافاصله به آزمایشگاه منتقل شدند. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق اندازه ­گیری فاکتور­های مورد نظر در خون داوطلبین، جمع­آوری شد.
نمونه­های خون از نظر موارد زیر، مورد بررسی قرار گرفتند:

• • اینترفرون گاما (IFN-γ)

• • اینترلوکین-4 (IL-4)

• • تعداد لکوسیت­ها

شكل 3-1 . اجراي پروتكل تمرين ( دويدن )
3-8- روش­های تجزیه و تحلیل آماری
داده ­ها با بهره گرفتن از نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شدند. از میانگین و انحراف معیار برای توصیف آماری داده ­ها و جهت تجزيه و تحليل استنباطي داده‌ها از آزمون t وابسته و تحليل واريانس با اندازه‌هاي تكراري استفاده و سطح معني­داري 05/0 = در نظر گرفته شد.
3-9- ملاحظات اخلاقي
رضايت آگاهانه به معني مطلع كردن شركت كنندگان در تحقيق از جنبه­هاي مختلف پژوهش است كه ممكن است منطقاً بر تصميم­گيري آنان به شركت كردن يا نكردن در پژوهش تاثير بگذارد (بیابانگرد، 1384).
پس از اطلاع كامل آزمودنی­‌ها از پروتكل اجرايي و خطرات و مشكلات احتمالي تحقيق، از هر يك از آزمودني‌ها رضايت نامه­كتبي دريافت شد كه نمونه آن به همراه پرسش­نامه شركت در طرح پژوهشي به ترتيب در پيوست (1) و پيوست (2) آورده شده است. هر يك از آزمودني‌ها در طول مطالعه مجاز به خروج آزادانه از مطالعه بود. كليه اطلاعات مربوط به آزمودني­ها، محرمانه باقي مانده و در طول تحليل نتايج، برای اسامي آزمودني‌ها، از كد استفاده گرديد.
فصل چهارم:
يافته­هاي پژوهش
مقدمه
اين فصل به بيان نتايج اندازه­گيري­هاي انجام شده در مورد آزمودني­ها، تجزيه و تحليل اطلاعات خام اين اندازه­گيري­ها و در نهايت آزمون سوالات طرح شده در فصل اول مي­پردازد.
ابتدا مشخصات عمومي آزمودني­ها به صورت توصيفي ارائه مي­شود. سپس در ادامه سوالات تحقيق از طريق شکل­هاي مربوط، توصيف و به كمك روش­هاي مناسب آماري تجزيه و تحليل استنباطي مي­شوند.
4-1- تجزيه و تحليل توصيفي داده ­ها
همان طور كه اشاره شد، آزمودني­هاي اين تحقيق را فوتبالیست­های جوان دانشگاهی تشكيل مي­دهند.
ويژگي­هاي فردي شامل سن، قد، وزن و BMI و همچنین متغییر­های مورد نظر یعنی اینترفرون گاما، اینترلوکین 4 و لکوسیت آزمودني­ها پيش از انجام آزمون، اندازه­گيري شد كه نتايج آن، با بهره گرفتن از روش­هاي آمار توصيفي در جداول زير خلاصه شده است.
درجدول (4-1)، ميانگين و انحراف معيار سن، قد، وزن و BMI آزمودني­ها ارائه شده است و در جدول (4-2)، ميانگين و انحراف معيار اینترفرون گاما، اینترلوکین 4 و لکوسیت آزمودني­ها قبل از اجرای پروتکل تمرینی ارائه شده است.
جدول (4-1). ميانگين و انحراف معيار سن ، قد، وزن و BMI آزمودني­ها

متغير
شاخص آماري

سن